Schip voor landrotten | Maritiem Nederland
Techniek&Innovatie

Walk-to-Work schip Kroonborg gedoopt


Schip voor landrotten

Antoon Oosting | donderdag 12 maart 2015
Offshore, Scheepsbouw

Van dik doen houden ze niet in Groningen. Dus als de Koninklijke Wagenborg de nationale en internationale scheepvaartpers naar het hoge noorden van Delfzijl noodt, kun je er genoeglijk van uitgaan dat ze er genoeg aanleiding voor hebben. En die aanleiding was de presentatie en doop op maandag 9 februari van de ‘Kroonborg’, die op basis van een tienjarig chartercontract gaat varen voor de NAM.

De Kroonborg is in velerlei opzicht een innovatief schip, want het is het eerste in Nederland gebouwde Walk-to-Work vaartuig voor het verrichten van onderhoud aan offshore installaties. Walk-to-Work wil zeggen dat de op het schip meevarende onderhoudstechnici zo comfortabel mogelijk van het schip naar het platform kunnen oversteken. De oplossing daarvoor is een zo min mogelijk steile, stabiele loopbrug of gangway. Een Ampelmann dus, een uitvinding van een in 2008 vanuit de TU Delft opgezette startup onderneming. Op basis van de techniek waarmee ook een vluchtsimulator wordt bediend, ontwierp Ampelmann een platform dat alle mogelijke golfbewegingen van een schip kan corrigeren. Die op de Kroonborg kan tot 2,5 meter hoge golven corrigeren. De onderneming, gevestigd op het voormalige RDM-terrein in Rotterdam, exploiteert inmiddels wereldwijd veertig van deze platforms.

Beweging compenseren

Het systeem is genoemd naar het in Duitse verkeerslichten oplichtende poppetje en  bestaat uit een beweging-compenserend platform met daarop een stabiel blijvende loopbrug. Het betekende een hele vooruitgang voor het per schip benaderen van een platform op zee. Voorheen moest dat in vrijwel alle gevallen gebeuren met een helikopter. Het gebruik van helikopters kent echter veel nadelen. Bij slechter weer moeten ze al snel aan de grond blijven. Bovendien zijn ze duur in gebruik en kost het vaak veel tijd om vanaf land naar een diep in zee gelegen platform te vliegen.

Het komt er eigenlijk op neer een schip te moeten ontwerpen en bouwen waarbij je, als je er op zit, nauwelijks mag merken dat je op een schip bent

Dus wordt er in de offshore industrie al geruime tijd gezocht naar alternatieven. Zo dus ook door ONEgas, het gecombineerde dochterbedrijf van de NAM (Nederlandse Aardolie Maatschappij) en Shell UK, dat in de zuidelijke Noordzee 56 kleinere en grotere platforms in beheer heeft. Van die 56 zijn er twaalf bemand, negen aan de Nederlandse, drie aan de Britse kant, en 44 onbemand.

Tijdens de demonstratievaart voor de pers op de Eems doet NAM-projectleider voor de Kroonborg Haije Stigter uit de doeken hoe de NAM al sinds 2000 op zoek is naar alternatieven voor de helikopter. In dat jaar installeerde de NAM het eerste platform zonder helikopterdek en kraan. Zo’n onbemand platform moest in eerste instantie met kleine bootjes worden bezocht. Dat was dus verre van ideaal want alleen mogelijk bij heel goed weer met een hele kalme zeegang, wat in de vaak onstuimige Noordzee niet vaak voorkomt.

In 2006 probeerde de NAM een eerste walk-to-work systeem uit dat was geïnstalleerd op de ‘Smit Kamara’. Maar de echte doorbraak ontstond met de introductie van de Ampelmann die de NAM in 2010 uitprobeerde. Dat bleek een hele vooruitgang temeer ook omdat via zo’n loopbrug niet alleen mensen moeten oversteken maar ook spullen moeten worden overgebracht, zoals kleinere ladingen antivries en andere vloeistoffen.

Het probleem was echter nog steeds het schip waarop een Ampelmann wordt geïnstalleerd. Olie- en gasproductiemedewerkers in de offshore industrie maken lange dagen, op de Kroonborg twaalf uur op en twaalf uur af. Ze hebben zowel in rust maar ook tijdens het werk behoefte aan een zo stil en stabiel mogelijk schip. Bovendien moet een schip zo veel mogelijk op dezelfde plek op zee kunnen blijven liggen. Een schip slingert, stampt en deint bijna altijd maar met innovatieve rompontwerpen, toepassing van DP-technologie en nieuwe innovatieve voortstuwingssystemen - in het geval van de Kroonborg eentje van Voith Schneider - is daar een hoop aan te doen.

Geen geharde zeelui

Het klinkt simpeler dan het is want het komt er eigenlijk op neer een schip te moeten ontwerpen en bouwen waarbij je, als je er op zit, nauwelijks mag merken dat je op een schip bent. Want het zijn nu eenmaal geen geharde zeelui die erop verblijven als ze onderhoud moeten verrichten maar landrotten die gewend zijn te werken op land op stabiele constructies en in gebouwen. En het moet gezegd, als je aan boord bent, slingert, stampt en deint het schip inderdaad nauwelijks en hoor je in de kantine geen motoren. Overigens was er op die druilerige 9e februari tijdens de demonstratietocht over de Eems wel een heel rustig zeetje.

Tijdens de demonstratievaart kregen dertig journalisten in twee ploegen een rondleiding over het schip. De rondleiders waren vertegenwoordigers van de NAM en van Wagenborg waaronder NAM-directeur Gerald Schotman en de vrijwel volledige top van Wagenborg onder aanvoering van Egbert Vuursteen, Rob Wagenborg en Albert Engelsman. Dat Wagenborg de opdracht zou krijgen was allerminst een gelopen race. De NAM nodigde twintig bedrijven uit voor de tender. Daaruit rolden er uiteindelijk twee met het ontwerp van de Wagenborg-werf Koninklijke Niestern Sander (KNS) en drie van andere werven. De concurrentie kwam van andere Nederlandse werven en vanuit Noorwegen.

Het winnende ontwerp van Wagenborg/KNS heeft geresulteerd in een bijna 80 meter lang schip dat dient als werkplaats, magazijn, hotel en transportmiddel. Aan boord is accommodatie voor zestig mensen: twintig man/vrouw als bemanning en twee ploegen van elk twintig technici in tweepersoonshutten. Maar omdat die in twaalfuursdiensten op en af werken, zijn die zelden tegelijk in de verder van alle gemakken voorziene hut. Er is alleen geen wijn aan boord want in de offshore geldt een strikt 0,0 promille beleid. Het onderhoudspersoneel werkt in een schema van twee weken op en twee weken af waarbij meerdere platforms worden aangedaan. De Kroonborg doet dus elke twee weken thuishaven Den Helder aan voor het wisselen van de bemanning.

Twaalf bewegingssensoren

Om de hoek tussen de loopbrug van de Ampelmann zo klein mogelijk te houden, is het platform zo hoog mogelijk op het schip geïnstalleerd. Op het achterdek staat een tweede belangrijke Nederlandse innovatie: een kraan geïnstalleerd op een Barge Master T40-platform. Die Barge Master is net als de Ampelmann in staat om bewegingen te compenseren zodat lading zonder zwiepen van en op het offshore platform kan worden getransporteerd. Om het schip zo stabiel mogelijk te houden is het schip volgens werfdirecteur Jan Doorduin uitgerust met maar liefst twaalf bewegingssensoren.

Op het achterdek zitten ook de werkplaatsen en is 500 m2 dekruimte voor mee te nemen containers en/of andere lading. Vloeistoffen gaan mee in tanks onderdeks en de Kroonborg is ook uitgerust met een snelle bijboot voor ‘man overboord situaties’ of als onverhoopt de Ampelmann en kraan mochten uitvallen. Verder is het schip ook in de uitstoot van de rookgassen milieuvriendelijk want het is het eerste offshore schip ter wereld dat vaart op de GTL-brandstof, een vloeibare brandstof gemaakt van aardgas met minder uitstoot dan conventionele brandstoffen voor schepen. De voortstuwing met de Voith Schneider Propellers houden het schip op 20 cm nauwkeurig in twee richtingen. Afwijkingen worden in fracties van seconden gecorrigeerd. En omdat de Voith Schneider Propellers zo snel reageren zijn ze ook in staat de rolbeweging uit het schip te halen wat goed is om zeeziekte te voorkomen. Verder zijn de boegschroeven superstil.

Besparen op onderhoud

De NAM denkt met Walk-to-Work schip aanzienlijk te kunnen besparen op de totale kosten van onderhoud nu het minder helikopters hoeft in te zetten. Voor Wagenborg is de introductie van de Kroonborg een verdere uitbreiding van de offshore activiteiten van het bedrijf. Samen met de werf hoopt Wagenborg op vervolgorders voor de Kroonborg. Volgens KNS-directeur Doorduin is er tot 2020 een markt voor 80 tot 120 van dit soort Walk-to-Work schepen.

Partners Maritiem Nederland