Quatorze Juillet en de vergroening van de zeevaart
Nick Lurkin | woensdag 1 september 2021
Zeevaart
Op 14 juli staan de francofielen onder ons, waaronder ikzelf, stil bij de Franse nationale feestdag Quatorze Juillet. De dag waarop in 1789 de Franse Revolutie begon. Exact 232 jaar later lijkt er een klimaatrevolutie te zijn begonnen. Niet in Parijs, maar vanuit Brussel met de presentatie van de klimaatplannen van Eurocommissaris Frans Timmermans.
De plannen van Timmermans maken deel uit van het zogeheten ‘Fit for 55’-pakket waarbij het getal 55 staat voor de 55% reductie in uitstoot van broeikasgassen binnen de hele EU in 2030. Ook de zeevaart wordt meermaals genoemd en lijkt de komende jaren mee te gaan doen aan de Europese klimaatrevolutie met afdwingende maatregelen, zoals CO2-beprijzing middels emissiehandel.
Voor de Nederlandse zeevaart is deze klimaatrevolutie al langer gaande, maar dan op vrijwillige basis. Veel Nederlandse reders nemen vanuit intrinsieke motivatie al operationele en/of technische maatregelen om hun CO2-uitstoot te verlagen. Zo komen de zeilen langzaam maar zeker weer terug en wordt er serieus gekeken naar het afvangen van CO2 en alternatieve brandstoffen/energiedragers zoals methanol en waterstof.
Daarnaast hebben we ons binnen de KVNR 2,5 jaar terug al uitgesproken om vóór 2030 de eerste emissieloze zeeschepen onder Nederlandse vlag in de vaart te brengen. Tevens zijn we voorstander van een slimme, eenvoudige en (kosten)effectieve vorm van CO2-beprijzing die de verdere vergroening van de zeevaart kan stimuleren. Aan ambitie en bereidwilligheid om de CO2-reductiedoelstellingen te halen, ontbreekt het dus zeker niet.
Liberté, egalité, fraternité
Kijkend naar de plannen van Timmermans voor de zeevaart is er wel een aantal aandachtspunten dat me doet denken aan de welbekende leus die ontstond tijdens de Franse Revolutie. Een leus die u wellicht kent als afdruk op de Franse euromunten: liberté (vrijheid), égalité (gelijkwaardigheid) en fraternité (broederschap). Zo is het belangrijk dat reders de vrijheid (liberté) krijgen om zelf te bepalen hoe ze aan de reductiedoelstellingen en regels gaan voldoen. Zij kennen immers de schepen zelf het beste omdat ieder schip (qua grootte, type, vaargebied, leeftijd) anders is.
Daarnaast is het bij de mogelijke Europese klimaatmaatregelen belangrijk om te voorkomen dat er marktverstoring ontstaat in de sector en met andere concurrerende transportmodaliteiten. Ieder Europees en niet-Europees schip moet daarbij uiteraard gelijkwaardig (égalité) worden behandeld. Broederschap (fraternité) heb ik maar vrij vertaald naar samenwerking. Reders kunnen niet alleen zorg dragen voor de verdere vergroening van de vloot. De verschillende verantwoordelijkheden moeten bij de juiste partijen liggen en niet alleen bij de reder of de bemanning van een schip. Het maakt daarbij niet uit of het gaat om opdrachtgevers van transporten die bepalend zijn hoe efficiënt een schip vaart of om de producenten en leveranciers van (alternatieve) brandstoffen. Vergroenen moeten we samen doen!
'Reders kunnen niet alleen zorg dragen voor de verdere vergroening van de vloot'
Het Europees Parlement en de EU-lidstaten zijn komende maanden aan zet om te onderhandelen over de voorstellen van Timmermans en om uiteindelijk hopelijk slimme besluiten te nemen. Mogelijk dat dan op quatorze juillet 2022 bekend is hoe de Europese klimaatrevolutie voor de zeevaart eruit gaat zien. We blijven het nauwgezet volgen!
Nick Lurkin is adviseur Klimaat & Milieu bij de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR)
