Wat valt er te kiezen voor de maritieme professional? | Maritiem Nederland
Nieuws
Als het gaat om de nationale politiek, valt er op 17 maart ook voor de maritieme sector wat te kiezen.

Wat valt er te kiezen voor de maritieme professional?

Als het gaat om de nationale politiek, valt er voor maritieme professionals op 17 maart heel wat te kiezen. Denk aan de veiligheid op zee, de nieuwbouw van marineschepen en een gelijk ondernemersklimaat in vergelijking met omringende landen voor onze havens en reders. En wat is de rol van zeehavens en offshorebedrijven tijdens de energietransitie? Dit blad zet de standpunten van acht politieke partijen op een rij.

>>> Klik hier voor het overzicht van de standpunten van de politieke partijen >>>

Al sinds de sterk toenemende dreiging van piraterij rond 2006, pleit de maritieme sector en met name de KVNR voor de verantwoorde inzet van private beveiligers aan boord van koopvaardijschepen. En die wet is er op initiatief van Han ten Broeke (VVD) en Martijn van Helvert (CDA) gekomen. Naast deze partijen stemden ook CU, SGP, PVV, 50+, Denk en FvD er mee in.

In het maritieme verkiezingsdebat dat de KVNR op 20 januari organiseerde blijkt dat het private beveiligingsvraagstuk dan wel door de Eerste en Tweede Kamer is, maar dat de partijen nog steeds tegenover elkaar staan. “VVD/CDA hebben een wet gemaakt, maar die is nog niet uitgevoerd. Waarom is mij een raadsel. Ik ga straks meteen een paar belletjes plegen”, aldus Wytske Postma tijdens het verkiezingsdebat. Tjeerd de Groot (D66) uitte de principiële bezwaren die ook bij PvdA, GL en SP heersen. “De overheid heeft het geweldsmonopolie en zal ervoor moeten zorgen dat het veilig is op zee.”

Het is een discussie die al gevoerd is en op initiatief van VVD en CDA is beslecht in het voordeel van de maritieme sector. Ondanks dat er de nodige prioriteiten bij de overheid liggen betreffende de bestrijding van de coronacrisis, blijft het merkwaardig waar de vertraging vandaan komt. Het is denkbaar dat de uitvoering van deze wet onder bepaalde coalities meer urgentie zal krijgen deze zomer.

Marinebouw

De stellingen op de volgende twee pagina’s hebben we aan de grootste politieke partijen voorgelegd. De woordvoerders van de partijen hebben we om een reactie gevraagd. CDA, VVD en ChristenUnie hebben hier op gereageerd, bij de overige partijen hebben we geput uit de verkiezingsprogramma’s omdat ze na minstens twee verzoeken geen sjoege gaven of er bewust voor kozen niet op onze stellingen te reageren (GroenLinks).

Als het gaat om de nieuwbouw van marineschepen, dan is de ontwerpfase voor der bouw van vier nieuwe M-fregatten voor de Nederlandse en Belgische Marine door Damen Naval (de nieuwe naam van Damen Schelde Naval Shipbuilding, red.) gestart. Een stevige noot die nog gekraakt moet worden is de beslissing over de bouw van de nieuwe onderzeeboten.

‘Als maritieme handelsnatie heeft Nederland groot belang bij wereldwijde onbelemmerde vrije doorvaart’

Kandidaat Tweede Kamerlid Albert van den Bosch (VVD) is in een reactie via e-mail duidelijk over de veranderende geopolitiek en de noodzaak voor nieuwe onderzeeboten. “In het buitenlandbeleid dient de vraag centraal te staan hoe Nederland veilig, vrij en welvarend blijft in een wereld waar Europa en de Verenigde Staten niet meer samen de dienst uitmaken. Machtige landen als China en Rusland houden zich vaak niet aan de regels die wij belangrijk vinden. De VS hebben daarnaast veel aandacht voor hun machtsstrijd met China, waardoor Europa problemen in de eigen achtertuin vaker zelf moet oplossen.”

Ook is het volgens Van den Bosch noodzakelijk deze onderzeeboten zoveel mogelijk met het Nederlandse marinebouwcluster te bouwen. “De vertrouwde samenwerking tussen de marine, de Nederlandse maritieme industrie en Nederlandse kennisinstellingen produceert al decennia innovatieve fregatten van hoge kwaliteit voor een goede prijs, die ook weer exportkansen opleveren.” Volgens de VVD is er dus geen enkele reden om in een ander land een fregat ‘van de plank’ te kopen, en mag er uit hoofde van nationale veiligheid voor gekozen worden om opdrachten voor Nederlandse marineschepen aan de eigen defensie-industrie te gunnen.

Ook het CDA laat in een schriftelijke reactie weten dat onderzeeboten op grond van nationale veiligheid in de eigen ‘Gouden Driehoek’ ontwikkeld moeten worden. “De geopolitieke spanningen lopen op en krijgsmachten van potentiële tegenstanders worden steeds sterker, ook op zee. De activiteiten van Russische onderzeeboten in de Atlantische Oceaan evenaarden in 2018 al het niveau van de Koude-Oorlogsjaren. Nederland is een maritieme handelsnatie die groot belang heeft bij wereldwijde onbelemmerde vrije doorvaart. Het CDA is dan ook groot voorstander van nieuwe onderzeeboten en M-fregatten.”

Gelijk speelveld

Een blijvend aandachtspunt voor reders, bedrijven en industrie in de haven en de scheepsbouw is het vestigingsklimaat voor ondernemers. Een afwijkend belastingregime ten opzichte van de ons omringende havens of een CO2-heffing voor de industrie naast bestaande Europese regelgeving wordt al snel als verstoring van het level playing field gezien.

Het CDA stelt dat Nederland met zijn open economie en sterke export een groot belang heeft bij eerlijke afspraken over een gelijk speelveld voor bedrijven. Er mag geen sprake zijn van oneerlijke concurrentie. Dat is (uiteraard) ook de inzet van de VVD. Deze partij wil Nederlandse ondernemingen niet benadelen ten opzichte van ons omringende landen. D66 heeft in het verkiezingsprogramma ook enkele passages staan die het belang van Europese samenwerking onderstrepen. Lidstaten moeten elkaar binnen Europa niet beconcurreren in een ‘race to the bottom’ als het gaat om het vestigingsklimaat.

Aan de linkerkant van het politieke spectrum worden nauwelijks uitspraken gedaan om het vestigingsklimaat in Europa gelijk te trekken. Het ‘oneerlijke belastingregime voor multinationals’ en de ‘vervuiler betaalt’ en woorden van gelijke strekking zijn te vinden bij de SP. GroenLinks ziet de industrie in de haven en de overslag en handel in fossiele brandstoffen in het havengebied als veroorzakers van het klimaatprobleem.

Groene waterstof en offshore wind

In de meeste verkiezingsprogramma’s wordt groene waterstof als belangrijke schakel in de energietransitie gezien. Toch onderkennen de meeste partijen dat het nog niet rendabel is om dit op korte termijn uit groene stroom te realiseren. Met de huidige plannen voor 11 GW aan opgesteld offshore windvermogen zal de business case voor groene waterstof nog niet snel rondkomen. GroenLinks komt op dit vlak het dichtst in de buurt, en spreekt de ambitie uit om in 2040 voor 60 GW aan offshore windvermogen gerealiseerd te hebben, waarmee het idee om overschotten aan duurzame energie om te zetten in groene waterstof een stuk haalbaarder wordt.

Maar hoe zit het met blauwe waterstof? Waterstof uit aardgas, waarbij de CO2 wordt afgevangen en opgeslagen in bijvoorbeeld lege gasvelden onder de Noordzee? De H-Vision haalbaarheidsstudie van vijftien bedrijven in de Rotterdamse haven onder aanvoering van Deltalinqs en TNO laat zien dat je langs deze weg een business case rond kan krijgen voor een grote waterstofinfrastructuur. Daar zou dan op lange termijn groene waterstof gebruik van kunnen maken. Maar het vergt wel de medewerking van de overheid, onder meer voor het verstrekken van vergunningen voor de opslag van CO2.

‘Overslag en handel in fossiele brandstoffen in het havengebied zijn veroorzakers van het klimaatprobleem’

Volgens de VVD gaan ‘groen’ en ‘groei’ op deze manier in de haven goed samen, en volgens het CDA moeten we echt grootschalige infrastructuur voor groene waterstof stimuleren. Volgens D66 moeten grote duurzame energieprojecten op steun kunnen rekenen en kun je CCS niet uitsluiten. Ook GroenLinks sluit het afvangen en opslaan van COin zijn standpunten niet uit, maar zou deze ‘tussenstap’ liever overslaan. CSS pakt de bron van het probleem niet aan, fossiele brandstoffen blijven dan immers noodzakelijk terwijl we daar nu juist van af willen.

Offshore wind

CCS is alles overziend misschien niet eens zo controversieel als het soms lijkt in de media. Een transitie naar groene waterstof via blauwe waterstof kent een business case waar ook het bedrijfsleven voor warm loopt. Als de investeringen voor CCS-projecten op gang komen, kan de industrie grote hoeveelheden CO2 besparen.

Toen ik vier jaar geleden een artikel schreef over de verkiezingen en de rol van de maritieme sector, was offshore wind nog een heikele kwestie. Het Gemini Offshore Windpark kwam toen nog met veel overheidssteun tot stand en het VVD-standpunt was nog dat windmolens ‘op subsidie draaien en niet op wind’. In vier jaar tijd heeft de offshore windindustrie een enorme inhaalslag gemaakt. Buiten de PVV en FVD om spreekt niemand zich meer uit tegen offshore wind. Misschien is het nu de beurt aan CCS, en de rol van CCS in de transitie naar groene waterstof.

Reacties op stellingen Maritiem Nederland

Maritiem Nederland legde de acht grootste partijen vijf stellingen voor. In de tabel zijn de reacties van de partijen samengevat. 

Partners Maritiem Nederland