Ruimte voor de reservedeur
donderdag 4 november 2021
De Zeesluis IJmuiden is met zijn afmetingen van 70 m breed en 500 m lang de grootste zeesluis ter wereld. Toch lijkt het of je pas op deze foto goed ziet hoe immens groot dat is.
Al sinds de jaren zestig pleit de Amsterdamse havengemeenschap voor een nieuwe, grotere zeesluis in IJmuiden. Inmiddels zijn de werkzaamheden in volle gang om op 31 oktober 2019 het eerste schip te kunnen schutten.
De nieuwe zeesluis (500 x 70 x 18 meter) is bij oplevering waarschijnlijk de grootste ter wereld. Hij is net iets groter dan de Kieldrechtsluis (500 x 68 x 17,8 m) in Antwerpen die op 10 juni 2016 werd geopend.
De nieuwe zeesluis in IJmuiden is nodig omdat de Noordersluis (400 x 50 x 15 meter) uit 1929 inmiddels te klein en te oud is voor de steeds grotere zee- en cruiseschepen. De nieuwe zeesluis moet ervoor zorgen dat er 125 miljoen ton aan goederen per jaar doorheen kan. In 2015 was de Amsterdamse havenregio goed voor een goederenoverslag 97,7 miljoen ton, inclusief IJmuiden, Beverwijk en Zaanstad. Amsterdam was goed voor 79,8 miljoen ton.
Het kunstwerk in IJmuiden kost 848 miljoen euro. Hiervan betaalt de rijksoverheid het overgrote deel, namelijk 574 miljoen. Het resterende deel komt van de gemeente Amsterdam (105 miljoen), de provincie Noord-Holland (58 miljoen) en de Europese Unie (TENT-programma).
De bouw geschiedt door OpenIJ, een consortium van BAM-PGGM en VolkerWessels-DIF. Boskalis en Van Oord zijn verantwoordelijk voor alle baggeractiviteiten. Ook Arcadis, Iv-Infra, RoyalHaskoningDHV, Hollandia, ZUS, Delta Pi, Nspyre en Bosch Rexroth zijn als onderaannemers bij het project betrokken. OpenIJ is verantwoordelijk voor het ontwerp, de bouw, de financiering van het project en het onderhoud gedurende de eerste 26 jaar. De bouw van de sluiskolk begon in de zomer van 2016 met het afgraven van ongeveer 4,5 miljoen kubieke meter grond op het Midden- en het Zuidersluiseiland, de toekomstige locatie van de sluis.
Vanaf april hebben de bouwers kabels en leidingen in de bodem verwijderd of omgelegd. Gelijktijdig is de nieuwe cutterzuiger ‘Biesbosch’ (Van Oord) bezig met het baggeren en afgraven bij het Zuidersluiseiland. Een stalen drijvende leiding perst deze grond naar sproeiponton HAM 1208. Van hieruit gaat het naar een tijdelijk opslagdepot ten westen van het sluizencomplex.
Ook heeft OpenIJ inmiddels alle gebouwen gesloopt op de bouwlocatie, waaronder het Sluisleidingscentrum (SLC) voor de Noordersluis. Totdat het nieuwe bedieningsgebouw over circa 1,5 jaar gereed is, verhuizen de verkeersleiders van Havenbedrijf Amsterdam naar het naburige Spuigemaal. Intussen speuren duikers van KWS OCE vanaf januari naar blindgangers uit de Tweede Wereldoorlog.
Om geluidsoverlast voor omwonenden te beperken, bouwt OpenIJ de noordelijke en zuidelijke wand van de sluiskolk in zogeheten diepwanden. Voordeel van deze bouwmethode is dat men niet hoeft te heien. Hiervoor graaft men eerst sleuven, gevuld met bentoniet. Deze kleisoort voorkomt dat de wanden instorten. Vervolgens brengen de bouwers het beton en de wapening aan in de sleuven waarna het bentoniet wordt verwijderd. Een andere maatregel is de aanvoer van alle bouwmaterialen via het water. Daarvoor heeft OpenIJ op het Middensluiseiland een speciale loswal aangelegd.
Tijdens de bouwfase moeten de vier sluizen in gebruik blijven. Door een uitgekiende logistiek wil Rijkswaterstaat het aantal stremmingen zoveel mogelijk beperken. In 2017 beslissen Rijkswaterstaat en Havenbedrijf Amsterdam wat er gaat gebeuren met de Noordersluis. Eén mogelijkheid is dat het kustwerk, goed voor zo’n 7600 zeeschepen per jaar, in gebruik blijft bij calamiteiten.
Filmpje over de nieuwe zeesluis:
Meld je nu aan voor de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van het laatste nieuws van Maritiem Nederland.