Werken op de grens tussen land en water | Maritiem Nederland
Techniek&Innovatie
Foto: Huub Hendriks

De oevers van de Maas worden teruggeven aan de natuur


Werken op de grens tussen land en water

Paul Steenhoff | woensdag 1 juli 2015
Baggeren

In Limburg, Noord-Brabant en Gelderland wordt gewerkt aan de Maasoevers door de bedrijven Martens en Van Oord en de combinatie Van den Herik/FL-Liebregts. In opdracht van Rijkswaterstaat wordt de oeververdediging, waar dat mogelijk is, weggehaald om de waterkwaliteit en hoogwaterveiligheid te verbeteren.

Rijkswaterstaat werkt al sinds 2010 aan het ecologisch herstel van de rivieroevers van de Maas. Het natuurlijke milieu van de Maas heeft in het verleden veel te lijden gehad van bochtafsnijdingen, het bouwen van stuwen en sluizen en de bescherming van oevers met steen. Zo is veel van het leefgebied van plant en dier verloren gegaan met een slechtere waterkwaliteit tot gevolg.

Na het verwijderen van de obstakels moet de natuur zelf een bredere oever met zandstrandjes en ondiep water creëren

Op het droge

De belangrijkste ingreep die aannemers Martens en Van Oord en de combinatie Van den Herik/FL-Liebregts nu uitvoeren is het geheel of gedeeltelijk weghalen van de oeververdediging, soms bestaande uit keien, klei en soms uit grindachtig materiaal. “Om overlast voor de omwonenden te beperken, voeren we alle vrijkomende materialen en materieel af en aan via de rivier”, zegt Camiel van der Heiden, omgevingsmanager bij Martens en Van Oord. “De graafmachines staan op het droge, storten het af te voeren materiaal op de oever dat vervolgens in een beunschip wordt geladen. Ons werkterrein is dus de grens tussen water en oever. Voor deze werkzaamheden kunnen we volstaan met ons normale machinepark. We hebben de bakken waarmee we de oevers ontstenen wel aangepast. Bij transport binnen een projectlocatie rijdt het materieel op speciale grote rijplaten, dit levert besparing van brandstof op en beperkt de slijtage.”

Schoon water

Na het verwijderen van de obstakels moet de natuur zelf een bredere oever met zandstrandjes en ondiep water creëren. Dit is een beter leefmilieu voor flora en fauna dan de huidige harde oevers. Ondiep water is een voorwaarde voor planten, vissen en allerlei klein waterleven om zich te kunnen ontwikkelen. Een gezond ecosysteem helpt het water schoon te houden. Bredere oevers zorgen er daarnaast voor dat het water gemakkelijker afgevoerd kan worden als dat nodig is. Zo wil Rijkswaterstaat meer ruimte voor extreem hoogwater scheppen.

Martens en Van Oord is op dit moment aan het werk op achttien oevers en vijf uiterwaardlocaties waaronder bij Well-Aijen Zuid. Hier wordt grond ontgraven voor een nevengeul. In totaal zal er meer dan 600.000 kuub grond worden verzet. De werkzaamheden zijn in mei begonnen. Martens en Van Oord verwacht halverwege volgend jaar de werkzaamheden te kunnen afronden.

Ro-ro-schepen

Ivo Dekker is contractmanager van de combinatie Van den Herik/FL-Liebregts die samen met Martens en Van Oord aan de herinrichting van de Maasoever werkt. Dekker: “Wij zetten ro-ro-schepen in om het materieel over het water aan te voeren en alle vrijkomende materialen voeren we ook weer af via de Maas. Ons werkterrein bevindt zich op dit moment op 25 locaties die tussen Maastricht en Den Bosch verspreid liggen. Verder werken we aan de aanleg van een natuureiland in de Pietersplas, ten zuiden van Maastricht, als natuurcompensatie voor de nieuwe sluiskolk bij de stop van Ternaaijen. De materialen die vrijkomen bij het ontstenen en de aanleg van steiloevers in de Maas, gebruiken we hier weer en bij andere projecten. Er is dus sprake van een hoge mate van hergebruik van materiaal. We werken met de normale apparatuur zoals hydraulische kranen en we beschikken over veel drijvend materieel. In oktober moeten we deze klus hebben afgerond en staan we klaar voor een nieuwe aanbesteding, waarin we hopen weer een rol te kunnen vervullen.”

Het werk dat beide aannemers verrichten maakt deel uit van het Nederlandse werkpakket voor de Kaderrichtlijn Water (KRW), een programma waarmee alle lidstaten en waterbeheerders van de Europese Unie zich tot taak hebben gesteld om de kwaliteit van het water weer in ecologisch goede toestand terug te brengen.

Partners Maritiem Nederland