Op zoek naar het onmogelijke | Maritiem Nederland
Techniek&Innovatie
Bij de Savannah hangen de hoofdschroef en azimuth thruster achter elkaar, een unieke configuratie.

Op zoek naar het onmogelijke

Meestal is het zo dat hoe duurder het product, hoe meer inspanning om het aan de man te brengen. Maar niet bij Feadship, de Nederlandse bouwer van de meest exclusieve, altijd unieke, want volledig naar de wens van de klant ontworpen superjachten. “Klanten vinden ons meestal zelf”, zegt Ronno Schouten, manager design van de ontwerpafdeling van Feadship, oftewel Studio De Voogt in Haarlem.

Feadship is een samenwerkingsverband van twee jachtbouwers, Royal Van Lent in Kaag en Koninklijke De Vries Scheepsbouw met twee werven in Aalsmeer en het Friese Makkum, en het scheepsbouwkundebureau De Voogt Naval Architects in Haarlem waar ook de hoofdzetel van de wervengroep is gevestigd. De drie bedrijven tellen samen ruim 1500 medewerkers naast de vele medewerkers van de vaste toeleveranciers van cascobouwers, installateurs, meubelmakers en andere specialisten.

Internationale beurzen

Feadship is in 1949 door aanvankelijk zeven jachtwerven opgericht als First Export Association of Dutch SHIPbuilders om gezamenlijk hun producten internationaal aan de man te brengen. Samen de wereld rond op internationale beurzen was goedkoper en effectiever dan elk apart een stand inrichten. Nog steeds is Feadship aanwezig op de grote shows voor luxe jachten zoals de vermaarde Monaco Yacht Show of de Miami Boat Show, maar verkopen bij Feadship is echt een ander verhaal dan bij de meeste jachtbouwers.

‘Natuurlijk hebben we wel veel ontwerpen liggen maar we maken voor elke klant een nieuw ontwerp. Dat doen we door met de klant te praten over wat hij mooi vindt’

Schouten: “Bij ons verloopt geen een proces hetzelfde, het is altijd verschillend en uniek.” Voor wie een jacht bij Feadship bestelt, is het ook bijna nooit zijn eerste jacht. “We hebben vaak herhalingsklanten die voor de tweede of derde keer een jacht laten bouwen. En als het nieuwe klanten zijn dan hebben ze vaak een nieuw of tweedehands jacht van ons gecharterd of zijn ze via vrienden in aanraking gekomen met een Feadship.”

Nieuw ontwerp

Het kiezen van een Feadship is ook geen kwestie van bestaande ontwerpen uit de kast trekken. Schouten: “Als iemand ons heeft gevonden, gaan we meestal eerst praten. We laten zien hoe wij ontwerpen. Natuurlijk hebben we wel veel ontwerpen liggen maar we maken voor elke klant een nieuw ontwerp. Dat doen we door met de klant te praten over wat hij mooi vindt, hoe ze hun jacht willen gaan gebruiken, wat ze belangrijk vinden, wat hun stijl is. We kijken bijvoorbeeld hoe hun huis is, welke auto’s ze mooi vinden, wat voor smaak ze hebben.”

En hoe gaan ze het jacht gebruiken? Is het om er veel tochten mee te maken, er gedeeltelijk op te wonen, om het puur voor privé te houden of om er ook feesten op te kunnen houden, vooral voor eigen ontspanning of ook zakelijk om zakenrelaties te kunnen ontvangen. “Aan de hand van zo’n eerste serie gesprekken doen we een eerste voorstel met een grove indeling, een indruk van het exterieur, de hoofdafmetingen, en geven wij de klant een indruk van de kosten. Het is wat dat betreft een groot voordeel dat wij als ontwerpbureau heel goed zelf weten wat er mogelijk is, wat er kan en niet kan en hoe het kan”, zegt Schouten.

Natuurlijk zijn er altijd fysieke onmogelijkheden. Maar Schouten en de zijnen gaan liever samen met de klant op zoek naar wat er wel mogelijk is.” Dat is echt een andere houding”, verzekert Schouten. Uiteindelijk blijkt dan volgens hem dat meestal wel een betrouwbare, veilige, degelijke en betaalbare oplossing is te bereiken.

Voortstuwingssysteem

Een mooi voorbeeld van het schier onmogelijke mogelijk maken is de in januari gedoopte ‘Savannah’, een 83,5 meter lang motorjacht met als primeur een hybride voortstuwing. “Dat was best spannend”, zegt Schouten, “maar als de klant vraagt om een boot waarmee hij veel brandstof kan besparen, dan zoek je naar een oplossing.” Standaard bestaat de voortstuwing van een motorjacht uit twee schroeven met twee motoren. Maar voor de Savannah, die veel brandstof moet besparen, bedacht Feadship samen met de eigenaar een nieuw voortstuwingssysteem dat 30 procent minder brandstofverbruik moet opleveren.

Het voortstuwingssysteem van de Savannah bestaat uit een enkele grotere hoofdschroef met daarachter in de slipstream een elektrische azimuth thruster. De hoofdschroef kan aangedreven worden door de Wärtsilä medium speed motor of door een motor/asgenerator op de tandwielkast. Elektriciteit voor de thruster komt of van de asgenerator, drie dieselgeneratoren of van een groot pakket lithium-ion accu’s. Dit geeft de mogelijkheid van verschillende manieren van voortstuwing. Het jacht kan volledig elektrisch varen op batterijen of de generatoren voor een zo stil mogelijk bedrijf. Het jacht kan varen op alleen de hoofdmotor waarmee de maximale brandstofbesparing van 30 procent behaald wordt of het kan varen op hoofdmotoren en generatoren voor de maximale snelheid van 18,5 knopen. Dit is een configuratie die volgens Feadship nog nooit eerder op een jacht is geïnstalleerd.

Onder water

Behalve de aparte voortstuwing is de Savannah nog van een ander speciale extra voorzien: een raam onder de waterlijn waarmee onder water kan worden gekeken. “Vanaf het moment dat we het idee in het conceptontwerp hadden opgenomen, hebben we met het klassebureau (Lloyd’s-red.) gekeken hoe zoiets zou kunnen. Tot nu bestaan daar geen regels voor. Maar het glasraam is nu sterker dan het staal eromheen. Het bestaat uit meerdere lagen glas en ook als het kapot zou gaan blijft de boot drijven”, aldus Schouten.

De inbouw van glas in de romp is een voorbeeld van een innovatie waarin de ontwerpers en scheepsbouwers van Feadship voorlopen op de klassebureaus. “Daarom betrekken we het klassebureau - we doen veel met Lloyd’s - erbij, en vaak ook de toekomstige vlaggestaat van het schip om die kennis te ontwikkelen. Als je vooroploopt moet je die kennis ook kunnen overdragen”, zegt Schouten.

Met enige trots stelt hij vast dat Feadship echt veel kennis in huis heeft die heel veel mogelijk maakt. Schouten: “Ik zie heel weinig verschil tussen het originele idee van het jacht en de uitwerking. Soms duurt het voorproces wat langer om alles uit te engineeren. Na het eerste contact met de klant gaan er vaak een paar maanden overheen maar het kan ook veel langer duren.” Uiteindelijk gaat er rond de drie jaar overheen van het eerste contact totdat de droom van de klant werkelijkheid is geworden en de champagnefles kan worden stukgeslagen.

Onrealistische wensen

Meestal gaan de mensen van Feadship naar de klant toe voor besprekingen maar soms is het volgens Schouten ook nuttig als de klant komt kijken naar wat er op de werf allemaal mogelijk is. Hij zegt weinig last te hebben van onrealistische wensen van klanten. “Onze klanten zijn allemaal veel intelligenter dan wij en het is dan ook allemaal goed uit te leggen. Alle klanten snappen wel dat er ruimte moet zijn voor een machinekamer. Met uitleggen wat en hoe valt het wel mee. Klanten zullen alleen misschien andere dingen belangrijker vinden zoals geluid, trillingen of zeegang. Maar onbegrip maak ik niet vaak mee.”

Met de huidige 3D-techniek van ontwerpprogramma’s kan Feadship de klant al in een vrij vroeg stadium van ontwerp een goede indruk geven van hoe het moet worden. “Met de 3D-techniek kun je met je klant door het jacht lopen.” Heel veel kennis voor het ontwerpproces heeft Feadship in eigen huis.

Gedurende het ontwerp- en bouwproces wordt het team dat bij een project is betrokken geleidelijk aan steeds groter van aanvankelijk tien tot vijftien tot al snel vijftig mannen en vrouwen. Na het tekenen van het contract gaat er anderhalf jaar overheen met engineering, maar na een half jaar is de kiel al gelegd en na anderhalf jaar zijn romp en opbouw klaar. Dat kan allemaal omdat Feadship heel veel in huis doet of met vaste onderleveranciers.

Partners Maritiem Nederland