Kleine verschillen maken het grote verschil | Maritiem Nederland
Techniek&Innovatie

Superjachten en commerciële schepen vergeleken


Kleine verschillen maken het grote verschil

Paul Steenhoff | woensdag 9 oktober 2013
Jachtbouw & Watersport

Het verschil tussen een superjacht en een commercieel vaartuig is wat design betreft eenvoudig te maken. Onderhuids is dit een stuk lastiger. Daarom kijken we in wederzijdse machinekamers en zien we hoe de elektrotechniek van een viskotter de bezitter van een superjacht ook blij maakt.

“Nederland doet het heel goed in de superjachtbouw”, zegt Michaël Steenhoff, bedrijfsgroepmanager bij HISWA. “Als je kijkt naar de gebouwde waarde van de jachten in 2012, dan staan wij met 936 miljoen euro op de eerste plaats, gevolgd door Duitsland met 710 miljoen euro en Italië als derde met 672 miljoen euro. Die hoge waarde komt doordat wij heel goed zijn in het bouwen van custom build schepen met innovatieve techniek. Wereldwijd hebben wij een marktaandeel van 27 procent.”

Spreken we over superjachten dan gaat het voor 85 procent over motorjachten en 15 procent zeiljachten. Het bouwmateriaal is hoofdzakelijk staal en de gemiddelde lengte van de schepen is gestegen naar 42,5 meter, met de laatste jaren enkele uitschieters tot wel 180 meter. Wereldwijd varen er ongeveer zesduizend superjachten.

Kleuren

Bij Pon Power is er een zichtbaar verschil tussen de verschillende Caterpillar krachtbronnen. Daar waar de werkpaarden overwegend geel worden gespoten, krijgen de luxepaarden een witte finish, maar alle kleuren zijn mogelijk. Sales manager François Longayroux: “Een motor voor een commercieel schip wordt opgebouwd waarna hij geel wordt gespoten. Kabelbomen, rubber, filters, alles wordt geel. Een motor voor een superjacht wordt opgebouwd waarna alles weer gestript wordt zodat het kale blok overblijft. Dat wordt hoogglans wit gespoten waarbij we geen ongerechtigheden accepteren. Dan wordt alles weer opgebouwd waardoor bijvoorbeeld kabelbomen, klemmen en rubbers niet zijn meegespoten.”

Een blok komt er zo strak uit te zien en voor wie wil, zijn er chroompakketten leverbaar waarbij bijvoorbeeld kleppendeksels en leidingen verchroomd zijn. Uiterlijk is dus een groot verschil, maar onderhuids is en blijft het een Caterpillar blok dat ook dienst doet in de werkpaarden die bijna dag en nacht draaien.

In een aantal gevallen worden blokken getuned. De turbodruk wordt dan opgevoerd en het mengsel wordt verrijkt om de prestaties van het blok te verhogen. Uiteraard voldoen de blokken aan de wettelijk gestelde emissie-eisen maar bij superjachten in het bijzonder geldt dat roetuitstoot niet gewenst is. “Een roetfilter is dus onmisbaar.” Verder wordt in veel gevallen het uitlaatsysteem gekoeld zodat daar waar de rookgassen de scheepshuid passeren, geen verkleuring of bladderen van de scheepslak optreedt door hitte van de uitlaatgassen.

Bussystemen

Henk Brouwer, directeur/eigenaar van Piet Brouwer Elektrotechniek in Urk, heeft al menig superjacht van binnen gezien. “Het elektrisch systeem aan boord van een superjacht is per definitie volledig geautomatiseerd met een van de verschillende typen bussystemen, waardoor je niet meer voor elke functie een aparte draad hoeft te trekken. Verder kun je met een bussysteem eenvoudig functies toevoegen of juist laten vervallen. Het is een kwestie van programmeren geworden in plaats van nieuwe draden te trekken.”

Zorgen over de kwetsbaarheid van het systeem wijst hij naar het land der fabelen. “Wij komen uit de visserij waar met de schepen geld verdiend moet worden. Down time kan niet en het kan levensgevaar opleveren voor bemanning en schip. Zo eenvoudig is het op zee. De systemen die wij gebruiken zijn bestand tegen het zware werk aan boord van een kotter en daarnaast zijn de systemen natuurlijk redundant. Voor de eerste visserman aan een touch screen wilde, hebben we het ding in een bak zout water gehangen en laten zien dat er niets gebeurde.”

“Het verschil tussen een systeem aan boord van een kotter of een superjacht is in de basis niet groot. Het verschil zit vooral in de luxe en het aantal toepassingen, maar voor mij als elektricien is een jacuzzi niets anders dan een pompje in het systeem en een sterrenhemel in de salon niets anders dan een paar ledlampjes. Een eigenaar ziet dat natuurlijk heel anders. Wifi is uiteraard standaard. Jij wilt toch ook niet meer in een hotel zonder wifi zitten?”

Powermanagement

Toch is er één groot verschil. “Op een superjacht maken we vaker gebruik van powermanagement. Dat wil zeggen dat als het gevraagde elektrisch vermogen boven de waarde komt die de generatoren kunnen leveren, er automatisch een elektrische functie wordt uitgeschakeld om aan de vermogensvraag te kunnen voldoen. Daarbij schakelen we bijvoorbeeld als eerste de airco af, aangezien die veel vermogen vraagt maar niet essentieel is, terwijl een bilgepomp dat wel is als er water wordt gemaakt. Dat afschakelen gaat automatisch aangezien je nooit weet of er een bekwame engineer aan boord is die aan de hand van de vermogensvraag apparaten kan in- en afschakelen. Bij een commercieel vaartuig is er in de meeste gevallen wel een kundig engineer aan boord die in overleg kan bepalen welke functies tijdelijk afgeschakeld kunnen worden. Powermanagement is daar dus niet per se nodig waardoor het systeem eenvoudiger kan worden.”

Partners Maritiem Nederland