JSS: fraai staaltje technologie | Maritiem Nederland
Techniek&Innovatie
JSS Karel Doorman in de haven van Vlissingen. Foto: Flying Focus

JSS: fraai staaltje technologie

Menno Steketee | dinsdag 29 oktober 2013
Marine

Het JSS Karel Doorman wordt dan wel meteen doorverkocht aan de hoogste bieder, het blijft een fraai staaltje maritieme techniek die de Nederlandse marinescheepsbouw op de kaart zet. Damen doet het echter niet alleen, diverse toeleveranciers zijn erbij betrokken. Wat zijn de grootste verschillen met civiele schepen?

Half augustus kwam vanuit Damens werf in Roemenië het Joint logistic Support Ship (JSS) Karel Doorman aan in Vlissingen-Oost. Daar moet het grootste schip dat de Koninklijke Marine ooit in dienst zou hebben genomen, verder worden uitgerust. Een belangrijke fase: de contouren van het 27.000 ton metende schip staan dan wel al min of meer vast, maar de elektronica, de sensoren, de bekabeling en alle andere apparatuur die het JSS tot een volwaardig marineschip zullen maken, moeten nog worden gemonteerd en getest. Dat is een grote uitdaging, waar bekende en minder bekende onderaannemers een hele kluif hebben.

Klimaattechnologie

Een van de grotere toeleveranciers is Heinen & Hopman Engineering, gevestigd in Bunschoten maar wereldwijd actief, dat verantwoordelijk is voor de installatie van alle apparatuur voor Heating, Ventilation en Air Conditioning (HVAC). “Inderdaad een mega-klus voor ons”, zegt Robin Terpstra, een van de twee projectmanagers die Heinen & Hopman ‘op’ het JSS heeft gezet. Behalve de gewone koelinstallaties, ventilatiesystemen en verwarmingsapparatuur voor het handhaven van de juiste temperatuur aan boord, zijn technici van het bedrijf het komende jaar ook druk met het aanbrengen van meer gespecialiseerde klimaattechnologie voor de technische ruimtes én voor de aansturing van dit alles.

Een van de grotere verschillen met de civiele activiteiten van de onderneming ten behoeve van bijvoorbeeld de offshore, is volgens Terpstra de extra aandacht die wordt besteed aan het aanbrengen van een citadel, een aantal beveiligde ruimtes in het schip met overdruk zodat geen gifgassen naar binnen gaan en de bemanning hiertegen beschermd is. “Bij de offshore wil je bijvoorbeeld ook wel verbrandingsgassen buiten houden, maar dat is maar een quasi-citadel, niet zoals bij marineschepen.”

Heinen & Hopman Engineering is geen novice op dit terrein. “We hebben al eerder dergelijke opdrachten voor de Koninklijke Marine uitgevoerd, bijvoorbeeld voor de Holland-klasse en voor de SIGMA-korvetten die Damen heeft verkocht aan Indonesië en Marokko. Maar het JSS is wel een schaal apart.”

Strenge normen

Een andere grote speler is de elektrotechnische dienstverlener Alewijnse Marine Systems, gevestigd in Nijmegen. “Voor ons is dit ook een heel grote opdracht”, zegt Marianne Hendriks, verkoopcoördinator van Alewijnse, dat vooral de bekabeling onder de hoede heeft. Dat kan gaan om honderden kilometers. Voor Alewijnse is het JSS de grootste opdracht die de onderneming op één enkel schip uitvoerde.

Zo op het oog zou je denken dat het niet veel uitmaakt: bekabeling op civiele schepen of op marineschepen. Maar dat is schijn. Hendriks: “De bekabeling aan boord van marineschepen moet voldoen aan extra strenge normen, MIL-SPEC’s, bijvoorbeeld wat betreft hittebestendigheid en ze moet bestand zijn tegen water.” Gek genoeg, zegt ze, zijn er ook civiele schepen die een soort MIL-SPEC hebben. “We leveren ook bekabeling aan zeer luxe jachten en aan boord daarvan zijn ook bijvoorbeeld secure rooms te vinden en alarmsystemen voor insluipers. Dat is ook complex.”

Defensie gaat niet voor het eerst met het bedrijf in zee. Ook bij de instandhouding van de M-fregatten en bij de bouw van de Holland-klasse patrouillevaartuigen voor de lange afstand waren technici van Alewijnse betrokken. Een van de eerste klussen van Alewijnse aan boord van het net gearriveerde JSS was het verzorgen van de verlichting aan boord, zodat de installateurs van alle andere toeleveranciers in ieder geval kunnen zien waar ze mee bezig zijn. De activiteiten van de onderneming bij het JSS begonnen al in Roemenië waar Alewijnse ook een vestiging heeft, niet zonder toeval gesitueerd in het Roemeense Galati waar Damen het schip heeft laten bouwen.

Ogen en oren

Ook Thales Nederland is een grote toeleverancier, onder meer van de ‘ogen en oren’, de radarsystemen en warmtebeeldsensoren die de bemanning goed overzicht geven over de nabije en verre omgeving. De meeste sensoren zijn bevestigd in de Integrated Mast, boven op de brug. Dit is waarschijnlijk de enige toevoeging aan het uiterlijk van het JSS die op het eerste gezicht meteen duidelijk maakt dat dit niet het schip was dat half augustus in Vlissingen aankwam.

Partners Maritiem Nederland