Sexy havenprojecten #2 | Maritiem Nederland
Achtergrond
Ruim 40.000 Amsterdamse huishoudens kunnen föhnen, stofzuigen en tv-kijken op Havenwind (foto: Port of Amsterdam)

Niemand kan nog beweren dat energietransitie saai is


Sexy havenprojecten #2

Marie-Claire Aarts | dinsdag 19 februari 2019
Havens, MET Event

Anno 2019 zegt niemand meer dat energietransitie saai is. Het zijn juist de meest spannende ontwikkelingen in de maritieme sector. In de aanloop naar het MET Event op 14 maart hebben we weer vijf sexy havenprojecten uitgezocht, ditmaal in Port of Amsterdam, North Sea Port en Groningen Seaports.

>>> Femke Brenninkmeijer (Port of Amsterdam), Maarten den Dekker (North Sea Port), Cas König (Groningen Seaports) en Nico van Dooren (Port of Rotterdam) bespreken de meest kansrijke transitieprojecten tijdens het Maritime Energy Transition Event op 14 maart in Rotterdam.

BIN2BARREL: PLASTIC ALS BRANDSTOF

Onafbreekbare plastics – we kunnen er omheen varen of ecodiesel van maken, dachten de twee oprichters van Bin2Barrel in 2012. Anno 2019 heten ze eigenlijk geen Bin2Barrel meer, maar de naam is zo leuk dat we hem nog één keer noemen. Inmiddels is de startup-fase voorbij en is het bedrijf opgenomen in het beursgenoteerde Integrated Green Energy Solutions, die de technologie in huis had.

Ingezameld niet-recyclebaar plastic wordt vloeibaar gemaakt en geraffineerd tot diesel, nafta en gas. De ambities zijn groot. Integrated Green Energy Amsterdam wil over een paar jaar al het onafbreekbare afvalplastic van Nederland verwerken en het moederbedrijf staat klaar voor wereldwijde opschaling.

De oprichters steken niet onder stoelen of banken dat ze als startup bijna in de gevreesde Valley of Death waren blijven hangen, ware het niet dat de Amsterdamse Haven hen op het juiste moment de wind in de zeilen gaf. Daarom komt de eerste fabriek in Amsterdam en heeft de haven straks de wereldwijde primeur.

Sexy omdat: weinig dingen zo urgent zijn als de plastic soep die over de oceanen drijft en onze ecosystemen vernietigt. Port of Amsterdam draagt blijkbaar actief een steentje bij.

STEEL2CHEMICALS: GEÏMPORTEERDE RESTSTROMEN

Decennialang was afval iets wat geïndustrialiseerde landen graag exporteerden, bijvoorbeeld door het te verschepen naar ontwikkelingslanden. De maritieme sector speelt van oudsher een schakelrol bij deze afvalexport.

Steel2Chemicals ziet dat anders: afval heeft waarde en dat willen we juist hebben. Het conglomeraat haalt hoogovengas (koolmonoxide en CO2) van de Belgische staalfabrieken naar Nederland. We zijn er nog blij mee ook, want het is door een bewerking met waterstof is het onder meer een alternatieve grondstof geworden voor de productie van polyethyleen.

Via bestaande aardgasleidingen gaat dit voormalige afvalproduct de grens over en onder het kanaal door en dat is meteen een van de grootste uitdagingen, want probeer daar maar eens een vergunning voor te krijgen: importeren van afval. Deze coalitie verbindt echter twee gefuseerde havenbedrijven met publieke aandeelhouders, Zeeland Seaports en Havenbedrijf Gent, dus dan kunnen juridische drempels eerder worden geslecht.

We moeten alleen nog even wachten. De tweede pilot wordt dit jaar pas operationeel, maar dit broederlijke initiatief zal grote impact gaan hebben, omdat dit de CO2-uitstoot van de haven met een vierde terugbrengt.

Sexy omdat: dit voorbeeldproject het besef versterkt dat afval waarde heeft. Het wordt straks nog een hele uitdaging om afval te bemachtigen.

NORTH SEA PORT: GRENSVERLEGGENDE COÖRDINATIE

Een mooie ontwikkeling is de fusie van Zeeland Seaports en Havenbedrijf Gent die – midden in de Brexit-onderhandelingen en America First – besloten de onderlinge banden juist aan te trekken. Met name voor de uitdagingen van de energietransitie is nauwe afstemming namelijk essentieel, vonden de havenbedrijven.

Door de fusie staat de haven sterker om de uitdagingen van het Klimaatakkoord aan te gaan en kunnen er meer mensen worden vrijgespeeld voor innovatieve en duurzaamheidsprojecten. Of het nu gaat om reststromen, het uitbouwen van warmtenetten, zonneparken of het ontwikkelen van netwerken voor waterstof en CO2, door de grotere omvang kan het havenbedrijf als regisseur van de transitie optreden, in plaats van in de traditionele rol als facilitator.

Gelegen tussen Rotterdam en Antwerpen heeft North Sea Port bovendien een unieke positie om ook deze twee havens met elkaar te verbinden en gezamenlijke projecten te agenderen. Als de haven deze verbindende rol weet op te pakken, kan North Sea Port een belangrijke speler worden in de energietransitie.

Sexy omdat: het zo’n mooi voorbeeld is van grensoverschrijdende coördinatie tussen twee buurlanden in een tijd waarin het veel over nationale belangen gaat.

KOGELVRIJE TUINSLANG IN GRONINGEN SEAPORTS

We houden ervan als havens hun eigen technologie ontwikkelen! Dan weet je namelijk zeker dat het meteen kan worden ingezet en echt een probleem oplost. In de categorie ‘niet lullen maar poetsen’ brengt het Groningse havenbedrijf waterstof naar verschillende eindgebruikers met een gepantserde tuinslang. Het waterstof is een restproduct van chloorproductie in Delftzijl en wordt onder meer gebruikt als groene brandstof voor bussen.

Het is zo’n idee waarvan sceptici van tevoren ongetwijfeld zullen hebben gezegd dat dat natuurlijk helemaal niet kan, dus het is dan juist helemaal leuk als het van de grond komt. Groningen Seaports liet hiervoor materiaalonderzoek uitvoeren en betrok vervolgens een reeks lokale bedrijven bij dit vernieuwende project.

Deze tuinslang is ongetwijfeld ook op andere plekken uit te rollen, mits de vergunningen maar op orde komen. Want, zoals meestal het geval is bij een echte innovatie, leveren dit soort flexibele waterstofleidingen vast de nodige juridische kopzorgen op.

Verwacht wordt dat de kogelvrije variant vanaf medio maart beschikbaar is voor het transport van waterstof met drukken tot 42bar, waardoor er meerdere toepassingen voor komen.

Sexy omdat: het zo’n lekker pragmatische oplossing is en aantoont dat de maritieme sector ten onrechte de naam heeft conservatief te zijn.

SAMEN AAN DE AMSTERDAMSE HAVENWIND

Laat het maar aan het Amsterdamse havenbedrijf over om duurzaamheid hip te maken en meteen de inwoners van de hoofdstad in te zetten om de duurzame doelstellingen te verwezenlijken. Havenwind is een project voor de Amsterdammers en door de Amsterdammers: de haven doet het niet alleen.

In het Havenwind project participeert het Amsterdamse havenbedrijf met Eneco in een windpark in de Afrikahaven en wordt daarmee een energieproducent voor de eigen stad.

Ook consumenten kunnen straks föhnen, stofzuigen en tv-kijken op Havenwind, maar moeten wel eerst overstappen op groene energie. Daarvoor heeft de haven Amsterdam Energie in het leven geroepen, die voor deze boodschap een heus havenwindkoor op een rondvaartschuit zette. Ook werd de jaarlijkse Uitmarkt van Havenwindenergie voorzien. Smartlappen, grachten en cultuur: Amsterdamser wordt het niet.                                                                         

Het havenbedrijf heeft mooie ambities en is bereid hiervoor zelf pijnlijke keuzes te maken. Zo wil de haven in 2030 kolenvrij zijn. De verschillende kolenterminals zijn al in een vroeg stadium bij dit traject betrokken – met een volmondig ‘ja’ tegen de klant, maar ‘nee’ tegen de lading en dat is best wel stoer. De terminals zijn ook wel stoer, want die doen mee met nieuwe verdienmodellen in een teruglopende kolenmarkt. 

Sexy omdat: Port of Amsterdam denkt in termen van co-creatie, convenanten en gezamenlijke verantwoordelijkheid – en stoere keuzes durft te maken.

Partners Maritiem Nederland