‘Onze schepen zijn bijna een jaar in winterslaap’ | Maritiem Nederland
Achtergrond
De Plancius naast het kantoor van Oceanwide aan de Visserijkade in Vlissingen.

‘Onze schepen zijn bijna een jaar in winterslaap’

Lennart Kik | maandag 30 november 2020
KVNR-lid aan het woord

In de rubriek ‘KVNR-lid aan het woord’ komt iedere maand een rederij aan het woord die is aangesloten bij de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders. Oceanwide Expeditions in Vlissingen is een van de weinige passagiersrederijen. Sinds april liggen de vijf schepen van Oceanwide stil. “Tot maart 2021 gebeurt er niets, we zijn in winterslaap”, zegt chief operating officer Mark van der Hulst. “2020 is een jaar om snel te vergeten. We popelen om weer te gaan varen, zodra dat op een veilige manier kan.”

Van der Hulst is de enige van de 37 personeelsleden van Oceanwide die nog vrijwel dagelijks op kantoor komt. Dat komt hem weinig moeite, want hij woont op loopafstand. In zijn kamer hangen twee originele landkaarten van Hondius en Ortelius aan de wand. Van de kaart van Hondius heeft hij ook een groot kleurig vloerkleed laten maken. Deze keuze is geen toeval. Alle motorschepen van de rederij zijn naar zeventiende-eeuwse Nederlandse cartografen vernoemd. Aan de Visserijkade naast het kantoor ligt de Plancius, die tot 2007 door het leven ging als oceanografisch vaartuig Tydeman van de Koninklijke Marine. De Hondius en Ortelius liggen in Reimerswaal, op de voormalige locatie van Scheepswerf Reimerswaal (die zelf naar Vlissingen Oost is verhuisd). Naast deze drie bestaat de Oceanwide-vloot uit de zeiljachten Rembrandt van Rijn en Noorderlicht. Terwijl de bestaande vloot noodgedwongen stilligt, bouwt Brodosplit in Kroatië de Janssonius, een zusterschip van de Hondius.

“We doen op dit moment geen onderhoud, we wachten daarmee tot er zicht is dat we weer kunnen gaan varen. De schepen zijn nu in opgelegde staat, een warme lay-up om te blijven voldoen aan de klasse-eisen. Ze zijn piekfijn in orde en krijgen een update voor het eerste vertrek. Voor maart 2021 gaan we waarschijnlijk niet varen. Je kan je voorstellen wat dit voor impact heeft voor een bedrijf, als je enige bron van inkomsten zo lang buiten gebruik is”, zegt Van der Hulst.

‘We hebben vertrouwen in wat we doen, in ons bedrijf en in onze markt’

Hoe houdt Oceanwide zich overeind tijdens de coronacrisis? “Met ons gaat het goed, maar met de wereld even niet”, aldus Van der Hulst. “Gelukkig zijn we in staat de terugval van de cash flow op te vangen. Een groot deel van de bemanning vaart op zeevarendencontracten en wordt per reis aangemonsterd. Een ander deel staat op de payroll, die passen nu op onze schepen. Van de mensen op kantoor hebben we niemand ontslagen. We grijpen deze tijd aan om de zaken aan te pakken die door alle drukte in de jaren hiervoor bleven liggen. Deze week hebben we een IT-upgrade afgerond. Als we straks weer gaan varen is daar waarschijnlijk geen tijd meer voor.”

“De schepen varen niet maar daarmee is het niet rustig. Het is druk op een andere manier. De impact die de pandemie op ons heeft is gigantisch, maar we zijn – en waren – een bijzonder gezond bedrijf. We hebben het de afgelopen jaren erg goed gedaan en zijn altijd heel zuinig geweest. Dat helpt ons door deze lastige periode heen. Vooralsnog hoeven we buiten de indrukwekkende ondersteuning die de overheid biedt – en waar we uiteraard gebruik van maken – geen noodverbanden aan te leggen. Alleen met de NOW-regeling redden we het niet, onze kosten zijn veel hoger. Het opleggen van de schepen kost verschrikkelijk veel geld. Maar omdat we financieel gezond zijn houden we dat wel vol.”

Passagiers van boord

“In januari was ik in Shanghai”, vertelt Van der Hulst. “Vlak voor ik zou vertrekken hoorde ik iets over een onbekend virus en kreeg ik het advies om niet naar de provincie Hubei te gaan. Een maand of anderhalf later wist de hele wereld wat dat rare virus was. Onze schepen waren toen volop aan het varen in Antarctica. Op 11 maart werd de pandemie uitgeroepen en op dat moment was het klaar. Toen hebben we nog even moeite gehad om onze passagiers van boord te krijgen. De Hondius mocht dat nog doen in Ushuaia, de meest zuidelijke havenstad van Argentinië. De Ortelius en de Plancius zaten daar vlak achteraan. De Ortelius kwam uit Nieuw Zeeland en had intussen 32 dagen op zee gezeten. Hoewel ik zeker wist dat het schip ‘schoon’ was, mocht het niet afmeren. Eerst zouden we doorvaren naar Buenos Aires en toen ook dat werd geannuleerd konden we gelukkig terecht in Montevideo."

De Hondius mocht na een reis door Antarctica half maart nog aanmeren in Ushuaia, de meest zuidelijke havenstad van Argentinië (foto: Oceanwide). Tekst gaat verder onder de foto.

"De overheid van Uruguay heeft – dankzij de steun van de Nederlandse ambassade in Buenos Aires, de consul in Uruguay en een aantal buitenlandse ambassades – gezorgd dat we daar konden desembarkeren. Gelukkig heeft iedereen in een tijdsbestek van drie dagen een ticket kunnen bemachtigen en zijn ze naar huis gegaan. Toen zijn de schepen terug gevaren. We hadden nog twee reizen in de planning staan, dus het seizoen hield wat eerder op. We hadden al snel de indruk dat we het programma in de Arctic (juni tot september, LK) dit jaar konden vergeten. Mensen konden niet reizen en grenzen gingen dicht. In een bestek van drie maanden zagen we de wereld op slot gaan.”

Opvallend genoeg had Oceanwide weinig problemen met crew transfers. “Ons voordeel was dat we heel snel gehandeld hebben. Het laatste schip kwam op 26 april binnen. Het grootste deel van de bemanning is toen direct terug gevlogen. Alleen één van onze kapiteins, een Chileen, heeft zeven maanden hier gezeten omdat zijn land helemaal op slot zat. Verder hebben we veel geluk gehad met bemanningswisselingen.”

Vlootuitbreiding blijft nodig

In juni vond in Kroatië de kiellegging plaats van het nieuwe schip van Oceanwide. Hebben jullie niet overwogen om de bouw on hold te zetten? “Ben je mal”, zegt Van der Hulst. “Van de pandemieën die de wereld in de loop van de geschiedenis hebben geteisterd, valt één ding te leren: ze gaan een keer over. We hebben vertrouwen in wat we doen, in ons bedrijf en in onze markt. Wij zien nog steeds een noodzaak om onze vloot uit te breiden. Anders hadden we dit schip vóór corona ook niet besteld. Bovendien was het contract al getekend.”

'We gaan geen LNG-schip bouwen als we niet zeker weten dat we ook LNG kunnen bunkeren'

De Janssonius is een kopie van de Hondius. Passagiers en bemanning zijn zo tevreden over het ijsversterkte passagiersschip met Polar Class 6-notatie dat in 2019 in de vaart kwam, dat er geen grote constructieve wijzigingen nodig waren. “De Hondius heeft zich bewezen als een bijzonder plezierig schip. De wijzigingen die we hebben doorgevoerd passen met gemak op één A4-tje.” Op de vraag of je in kwetsbare poolgebieden eigenlijk geen schonere brandstof als LNG zou moeten gebruiken, zegt Van der Hulst dat hij dit ook besproken heeft met de Argentijnse autoriteiten. “Zij vroegen of we met LNG-schepen willen komen. Wij gaan echter geen LNG-schip bouwen als we niet zeker weten dat we ook LNG kunnen bunkeren. Nu kan dat nog niet en heeft het geen enkele zin.”

Goede spreekbuis

In de eerste jaren van zijn bestaan had Oceanwide geen eigen schepen. Dat veranderde toen de Tydeman een metamorfose onderging en werd omgebouwd tot de Plancius. “Vanaf het moment dat de Plancius ging varen zijn we lid geworden van de KVNR”, zegt Van der Hulst die veel waardering heeft voor de rol van vraagbaak die de KVNR vervult. Dat werkt overigens twee kanten op. Zo was de KVNR de vragende partij bij de ontwikkeling en beoordeling van de Polar Code, waar Oceanwide nauw bij betrokken was. “Wij zijn een wat bijzondere eend in de bijt. Zoveel passagiersrederijen zijn er niet in Nederland. Je hebt P&O Ferries, Stena Line, de Holland Amerika Lijn en wij. We zijn KVNR-lid omdat we een Nederlandse reder zijn. Het is bijna een automatisme. Of je nu passagiersschepen hebt of coasters, als de Nederlandse vlag achterop staat heb je allemaal hetzelfde belang en moet je als ‘blok’ een goede spreekbuis bij de overheid hebben.”

Jaar om snel te vergeten

Als het aan Van der Hulst ligt wordt 2020 een jaar om snel te vergeten. “Er zijn behoorlijk wat mensen die hun geboekte reis hebben doorgeschoven naar 2021. Nieuwe boekingen ontvangen we slechts mondjesmaat. Er gebeurt wel iets, maar dat is zeer marginaal. Ik denk dat mensen eerst het gevoel moeten hebben dat reizen weer op een normale en veilige manier mogelijk is. Toerisme is nu eenmaal een industrie die als eerste stopt en als laatste weer op gang komt.”

Oceanwide Expeditions

Opgericht in 1993

Aantal werknemers: 37 in Vlissingen, circa 50 wereldwijd en 200 op de schepen (als ze varen)

Werkzaamheden: het organiseren van expeditiecruises naar de Noordelijke en Zuidelijke poolgebieden

Actief in: Groenland en Noordpool resp. Zuid-Amerika en Antarctica

Vloot: drie motorschepen (Plancius, Ortelius en Hondius) en twee zeiljachten (Rembrandt van Rijn en Noorderlicht)

Partners Maritiem Nederland