Master in de maritieme wereld
Karin Broer | woensdag 20 mei 2015
Arbeidsmarkt
In de maritieme wereld kun je verschillende ‘Masters of Science’ tegenkomen. Welke masteropleidingen zijn er allemaal? Over wo-masters, hbo-masters en voltijd-deeltijdmasters, en van management tot en met nautisch: de mogelijkheden op een rijtje.
In januari startte op het Maritiem Instituut Willem Barentsz (MIWB) de master Marine Shipping Innovations. Een unieke opleiding legt initiatiefnemer Joop Splinter uit. Hij is lector maritieme innovatieve technieken aan de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden waar het MIWB onder valt. “Het is geen administratieve of logistieke master, die waren er al in Nederland. Dit is een technische innovatieve master gericht op de operationele aspecten van ons vakgebied.” Of zoals het wordt verwoord in de aanvraag bij het ministerie van Onderwijs: ‘De hbo-master Marine Shipping Innovations beoogt ervaren hbo-professionals op te leiden tot breed inzetbare experts met een onderzoekende houding die in de beroepspraktijk verbeterslagen kunnen maken middels innovatieve applicaties.’
Belangrijke reden voor de start van de master waren signalen van bedrijven, vertelt opleidingscoördinator Welmoed van de Velde. “De maritieme wereld heeft hoogopgeleide mensen nodig en dan vooral mensen die op het operationele vlak zich met nieuwe kennis kunnen onderscheiden.”
De masteropleiding is een deeltijdopleiding. Een grote meerderheid van de vijftien, in januari gestarte, studenten vaart. Vier keer in het jaar komen ze een week naar Terschelling, maar voor de rest is het allemaal leren op afstand. Gemiddeld wordt er 20 uur per week aan de studie besteed, een pittige opgave. Van de Velde: “Veel gaat via internet. Dat gaat goed tot nu toe, al merken we ook dat het soms lastig is. Een student die in China zat, kreeg niet goed toegang tot YouTube. Dus zetten we in het vervolg ook weer meer op een USB-stick.
De opleiding leidt niet op voor een bepaalde functie, maar voor een bepaalde rol aan boord. Splinter: “Het is echt een misvatting dat we studenten van zee halen. Het is juist bedoeld voor zeevarenden, het werkt zeer motiverend hun werkzaamheden op schepen door deze studie te kunnen verdiepen.”
Onderzoek en praktijk
De nieuwe master van het MIWB is niet de enige master in de maritieme wereld. Maar de ene master is de andere niet. Even een lesje hoger onderwijs: het is mogelijk een master-graad te halen zowel aan een universiteit als aan een hogeschool. In principe is een master aan een universiteit (een wo-master) meer op onderzoek gericht en een hbo-master meer op de praktijk.
Universitaire studenten krijgen na afronding de opleiding de titel Master of Arts of Master of Science (MSc). Afgestudeerden van een hbo-master krijgen de titel master (M) met daarachter het werkveld waar ze in terechtkomen. Maar dit gaat veranderen. Studenten die een hbo-master afronden in het cluster techniek (waar de maritieme opleidingen onder vallen) worden vanaf september ook Master of Science.
De masteropleiding van MIWB is een hbo-master. Het bijzondere van de opleiding is wel dat het een ‘bekostigde’ opleiding is, de rijksoverheid betaalt de opleiding. Dat is niet vaak het geval bij hbo-masters. Bekostigd door de overheid betekent dat de kosten voor studenten een stuk lager liggen (zie overzicht).
De master Shipping and Transport van de STC-group is ook een hbo-master (maar niet bekostigd). Deze opleiding is meer gericht op management in logistiek, transport en de haven. Je kunt de opleiding zowel voltijd als in deeltijd doen. Deze opleiding is niet te combineren met varen. “We willen juist veel contacturen”, zegt afdelingsdirecteur Jan Bakker. Vooral buitenlandse studenten (ook veel expats in Nederland) melden zich aan. De opleiding werkt als een ‘lanceerplatform’, vertelt Bakker. “Ik had vanochtend nog een afgestudeerde op bezoek die nu in de directie van een havenbedrijf in Indonesië zit.” Een derde van de studenten komt bij havenbedrijven terecht, ongeveer 20 procent bij rederijen, de rest bij logistieke dienstverleners, overheden enzovoort.
Universiteiten
Naast deze hbo-masters is zijn er enkele wo-masters die relevant zijn voor de maritieme wereld. Ten eerste de master Marine Technology van de TU Delft. Hier worden de maritieme ingenieurs opgeleid. Sinds de invoering van het bachelor-master-systeem (in 2002) heet het tweede deel van reguliere studies de master-opleiding. De ingenieurs (ir.) van vroeger zijn nu dus Master of Science (MSc).
De masterstudie waar volgens de eigen website ‘the future leaders and executives of the maritime sector’ worden opgeleid is de master Maritime Economics and Logistics (MEL) van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Deze opleiding is een zogenaamde ‘post-initiële’ wo-master, waarmee bedoeld wordt dat de opleiding gericht is op mensen die al werken (anders dus dan de TU Delft Marine Technology-master). Deze master leidt op voor de managementposities in haven en scheepvaart en is zeer internationaal gericht. Van de studenten komt gemiddeld maar 8 procent uit Nederland, de rest uit het buitenland. “Dit jaar hebben wij twaalf verschillende nationaliteiten”, aldus algemeen directeur professor Bert de Groot.
Met een hbo-bachelor, zoals een diploma van de hogere zeevaartschool, kun je hier niet terecht. Het moet echt een academische bachelor zijn. De eenjarige (voltijd) of tweejarige (deeltijd) opleiding kost wat (zie schema), maar de vooruitzichten van deze studenten zijn heel goed. De Groot: “90 procent groeit door naar een management- of directiepositie, 5 procent van de studenten heeft al een bestuursfunctie bij een bedrijf.” De lijst van bedrijven waar MEL-studenten terechtkomen is lang en indrukwekkend: van ABN AMRO, Allseas, APM Terminals, China Shipping, Damen Shipyards Group, Maersk Line tot en met de havenbedrijven van Rotterdam en Amsterdam, Shell en Unifeeder.
Verder zijn er op de Erasmus Universiteit nog twee masters waarin het maritieme werkveld een flinke rol speelt, zoals de economische master Urban, Port and Transport Economics (UPTE) en de rechtenmaster Maritime & Transport Law.
Manama’s
In Vlaanderen zijn er maritieme masters te volgen aan de universiteit van Gent en de universiteit van Antwerpen. Deze masters zijn weer een nieuwe variant: ‘manama’s’ oftewel masters na masters, een master die volgt op een masterdiploma. Toch blijkt in praktijk dat een wo-master niet altijd nodig is om hier te starten. Zo studeert er in Gent van oudsher een flink percentage Nederlanders die de hogere zeevaartschool in Vlissingen hebben doorlopen. De master ‘Maritime science’ geeft de universiteit van Gent in samenwerking met Vrije Universiteit Brussel. Voorheen was dat in samenwerking met Antwerpen, maar die samenwerking is stukgelopen.
