RDM Campus bestaat tien jaar | Maritiem Nederland
Techniek&Innovatie
In het ruim 20.000 m2 grote Innovation Dock kunnen bedrijfjes met een slim idee een kavel huren.

RDM Campus, hotspot voor maakindustrie, bestaat tien jaar


RDM Campus bestaat tien jaar

Edo Beerda | vrijdag 12 juli 2019
Havenbedrijf Rotterdam

De mega windturbines van de toekomst worden straks misschien in elkaar in gezet met een tetraëdervormige megahijskraan. De spectaculaire innovatie wordt momenteel uitgedacht op de RDM Campus, de Rotterdamse ‘innovatiekraamkamer’ die deze maand tien jaar bestaat.

De piramidevormige constructie met vier driehoekige vlakken heeft in principe genoeg aan zijn ribben om de krachten af te voeren. “Het mooie eraan is, dat als je een kracht uitoefent op één punt, je een krachtverdeling van pure trek en druk door je systeem krijgt”, vertelt Wilco Stavenuiter, oprichter van Tetrahedron, in het Innovation Dock van de RDM Campus. “Wanneer je op grote hoogte gaat hijsen is dat veel gunstiger dan een traditionele kraan met giek.”

Voor het hijsen van een zware last op geringe hoogte is de traditionele kraan prima geschikt. Dat is anders voor bijvoorbeeld de 260 meter hoge windturbine die General Electric binnenkort test op Maasvlakte-2. Heel zwaar zijn de onderdelen niet, maar de hoogte is problematisch. Wanneer de takel slingert, ontstaan krachten naar voren en opzij. Bij een gewone kraan worden die via de giek afgevoerd, een zware vakwerkconstructie moet die krachten opvangen. De kraan van Tetrahedron verwerkt  ze veel makkelijker. “De krachten worden direct gesplitst, waardoor er geen moment en afschuifkrachten door de vaste elementen van de kraan lopen”, zegt Stavenuiter. “Dat is een cruciale vernieuwing. Daarom kunnen wij andere, lichtere materialen toepassen.”

De jonge start-up wil de revolutionaire kraan bouwen uit een vezelpolymeer – aramide. De constructie zou moeten komen staan bovenop een jack-up schip. Ervan uitgaande dat dit hefschip, inclusief lager, zo’n 50 meter boven de waterlijn uittorent, moet de kraan 150 meter hoog worden. Met staal lukt dat alleen met een uitermate lompe vakwerkconstructie – hij zou voor een groot deel zijn eigen gewicht tillen. In aramide – of misschien carbon – zou een ranke constructie volstaan. Dat kan 25 procent kostenreductie opleveren, schat Stavenuiter.

Ecosysteem

Of de Tetrahedron straks werkelijk de volgende generatie megawindmolens bouwt? Het is afwachten. Feit is dat de startup op de RDM Campus alles mee heeft om het idee tot een succesvol nieuw product te brengen. Tien jaar na de officiële opening door prins Willem-Alexander is het voormalige terrein van de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij uitgegroeid tot de hotspot voor de maakindustrie. Nergens in Europa is zo’n uitgebreid ‘ecosysteem’ van innovatieve bedrijven, opleidingen, werkplaatsen, testfaciliteiten en fieldlabs te vinden.

De Hogeschool Rotterdam heeft er momenteel 1885 studenten rondlopen bij twintig opleidingen. Zij kunnen hun opgedane kennis direct in de praktijk brengen bij de 116 ‘praktijkpartners’ die op de RDM Campus zitten. Zo krijgt Tetrahedron hulp van studenten bij het doorrekenen van hun business case en het kan voor hulp aankloppen bij scheepseigenaren en kunststofproducenten in het gebied.

Eigenaar Havenbedrijf Rotterdam (HbR) heeft al meer dan 100 miljoen euro in het uitgestrekte terrein gestoken. “De haven was te fossiel, er moest geïnnoveerd worden”, zegt RDM-programmamanager Jouke Goslinga. Geld ging naar de ombouw van oude fabrieksgebouwen tot onderkomens voor onderwijs en bedrijvigheid, maar ook naar dure faciliteiten die geavanceerd onderzoek mogelijk maken. Het nieuwe Waterstoflab bijvoorbeeld en het Aqualab, waar stromingsonderzoek wordt gedaan en stabiliteitstesten met drijvende objecten. Het robotscheepje ‘Waste shark’, waarvan een prototype in het Dock ligt, werd hier getest en later met hulp van RDM Makerspace en Jules Dock gebouwd. De ‘varende drone’ moet vuilnis vissen in de Rotterdamse haven.

Bewegend lassen

Veel fundamentele ideeën komen van de TU Delft, het beproeven van mogelijke toepassingen gebeurt op Heijplaat. “Wij zijn goed in prototyping, proof of concept”, vertelt Hans Maas, directeur RDM Centre of Expertise. De aanpak is steeds meer verschoven richting ‘geïntegreerde projecten’. In het ruim 20.000 m2 grote Innovation Dock kunnen bedrijfjes met een slim idee een kavel huren. Die is alleen met verf aangegeven op de vloer. Het onderstreept dat iedereen welkom is om binnen te lopen, kruisbestuivingen moeten leiden tot nieuwe vondsten.

X Laboratory van de Delftse hoogleraar André Schiele is een voorbeeld van het tegendeel. Hekken houden nieuwsgierigen op afstand bij de robots van deze startup. Het private onderzoekslab gebruikt robottechnologie uit de ruimtevaart voor praktische toepassingen voor scheepvaart en offshore. “De ruimtevaart is spannend, maar ik wil nu toepassingen vinden voor écht problemen”, zegt Schiele. “We willen hiermee de hele offshore-sector innoveren.” Zijn geavanceerde telerobots, die hij eerder voor NASA-projecten gebruikte, kunnen tot op 150 micrometer nauwkeurig handelingen uitvoeren in de diepzee, terwijl ze bediend worden op duizenden kilometers afstand. X Laboratory beschikt ook over ongeëvenaarde technologie voor bewegingscompensatie. Schiele toont een video waarop een last die in een scheepskraan hangt perfect stil blijft hangen, ondanks de golven. Het moet bijvoorbeeld gerobotiseerd lassen en coaten van bewegende staaldelen mogelijk maken. X Laboratory werkt aan een praktische toepassing voor pijpenleggers in de offshore-industrie.

‘Nergens in Europa is zo’n uitgebreid ecosysteem van innovatieve bedrijven, opleidingen en fieldlabs te vinden’

Volledige openheid is wel te vinden bij de startup Genuin.engineering. Een proefopstelling middenin het Innovation Dock toont een slimme oplossing voor sorteren van pakjes in distributiecentra. Een zelfontwikkelde ‘behandelingsprojector’, het Identifying Flying Object (IFO), kan barcodes van diverse objecten tegelijk scannen en er vervolgens realtime informatie op projecteren. “Sorteerders zien dan direct waar het heen moet, zonder dat ze een barscanner hoeven te gebruiken”, vertelt Marco Poeth van Genuin.engineering. Het bedrijfje groeide in korte tijd uit van twee naar 54 man. Het ontwikkelde ook een geautomatiseerde slijpmachine. Deze ‘SmartGrinder’ maak met een laserprofielscanner een 3D-beeld van pas gelaste treinrails en slijpt het oppervlak op basis daarvan volledig geautomatiseerd glad 

Merwe4Haven

Tien jaar na de start maakt de uitpuilende RDM Campus een sprong over de rivier. Op een terrein ter grootte van de Rotterdamse binnenstad ligt hier het deels verlaten Merwe4Havengebied. Rotterdam wil hier woningen bouwen, maar heeft ook een ambitieus programma om innovatieve bedrijven te vestigen in de leegstaande bedrijfsgebouwen.

Royal Roos werkt hier bijvoorbeeld aan een innovatief systeem voor ‘luchtsmering’ van schepen. Om de pakweg 20 meter plaatst het bedrijf een 3d-geprinte blauwe band op de scheepromp. Via fijne kanaaltjes worden luchtbellen los gelaten, waardoor de weerstaand tijdens het varen sterk afneemt. Het moet het brandstofverbruik met zo’n 15 procent doen afnemen. “De slimmigheid zit ’m vooral in de ingebouwde oscillators, want die zorgen voor belletjes van de juiste grootte”, vertelt scheepsarchitect Andrés López Veiga (Royal Roos). Het bedrijf start deze zomer een proef op het Calandkanaal met de vinding.

López Veiga  kwam via het acceleratorprogramma Port XL in Rotterdam terecht. Het HbR rolt ook daarmee de rode loper uit voor slimme innovators van over de hele wereld. Hun vindingen kunnen binnen ‘ecosysteem voor innovatie’ dat in tien jaar tijd is opgebouwd de hulp krijgen die ze nodig hebben om hun vleugels uit te slaan. En als het meezit blíjven ze in Rotterdam. Programmamanager Jouke Goslinga. “Onze ambities zijn niet klein. We willen de Shell of Unilever van de toekomst groot maken. Misschien lopen ze hier al rond.”

Partners Maritiem Nederland