Niet schieten maar afschrikken | Maritiem Nederland
Techniek&Innovatie
Het effect van een laser is 's nachts nog groter.

Piraten weren met niet-dodelijke middelen


Niet schieten maar afschrikken

Paul Steenhoff | maandag 25 juli 2016
Piraterij

De piraterij rond Somalië is afgenomen, maar weer opgedoken in West-Afrika en Zuidoost- Azië. Mensen, lading en schip lopen gevaar. Gewapende private bewakers zijn bij wet verboden voor schepen onder Nederlandse vlag. De Maritime Security Alliance laat zien dat ook met niet-lethale middelen piraten geweerd kunnen worden.

Langzaam maar zeker nadert de ‘SD Salvor’ ons. Aan boord van de sleper van Kotug flitst plotseling een felgroen licht aan. In de deining verdwijnt het even maar dan raakt de laser mij precies in de ogen. “Spot on”, zoals Mike Hardman van producent Wavelength Security Solutions uit Dubai het via de microfoon meedeelt. Even wordt het zwart voor mijn ogen, ben ik verblind en daarna licht gedesoriënteerd. Het is midden op de dag, dus het effect van de laser zal in de nacht dubbel zo hard aankomen als je iris helemaal openstaat om zoveel mogelijk licht op het netvlies te krijgen. De SD Salvor nadert, het licht wordt nog intenser. Je weet letterlijk niet waar je kijken moet. Dan vindt Hardman dat er genoeg bewijs is geleverd. De SD Salvor draait af en mijn ogen kunnen weer tot rust komen. Allesbehalve een pretje, zo’n laser.

Oorpluggen

Met de gerestaureerde zeesleper ‘Elbe’ (1958) zijn we op uitnodiging van de Maritime Security Alliance uit Leusden net buiten de noordpier van de Nieuwe Waterweg op de Noordzee. Ons wordt gedemonstreerd hoe zogenoemde niet-lethale middelen piraten kunnen afschrikken en verhinderen aan boord te komen. De twee zescilinder Smit-MAN-motoren van de Elbe tokkelen genoeglijk stationair terwijl we afwachten. We deinen licht.

‘We hebben nu zoveel preventieve middelen dat we het aan boord komen van deze criminelen grotendeels kunnen voorkomen zonder daarbij dodelijk geweld in te zetten’

Nadat wij zijn bestookt met laser, wordt de tweede test voorbereid aan boord van de SD Salvor: Extreme Acoustic Hailing. Daarom krijgen we oorpluggen uitgedeeld want deze installatie weet maximaal 143 dB te produceren waarbij de geluidsbundel ook nog gericht kan worden. Voor alle duidelijkheid, 120 dB is de pijngrens waarbij u uw hoofd vrijwillig in een straaljagermotor steekt. Directeur Olaf Wiesel laat mij later het apparaat zien. Bescheiden van formaat. Zeg maar een leuke box. Aan boord van de sleper van Kotug, brengt hij zijn Extreme Acoustic Hailing in gereedheid terwijl de sleper ons langzaam nadert. Het apparaat kan gesproken tekst reproduceren maar dat maakt op deze afstand niet veel indruk op mij, evenals het geïntegreerde twaalf miljoen candela sterke zoeklicht. Naarmate de SD Salvor nadert, is het niet zozeer de tekst die zeer gaat doen aan je oren, maar het piepgeluid dat de installatie ook kan produceren. Tot op 300 meter afstand is het allemaal nog te doen, maar daarna weet je niet hoe snel je je oorpluggen moet indoen om gehoorschade te voorkomen. Als ik piraat was, draaide ik nu om. Vort, naar huis. In dit geval zwijgt het apparaat op tijd om gehoorproblemen te voorkomen. Wie geen oorpluggen droeg en dacht stoer te zijn, is nu de eigenaar van een forse piep in het oor of heeft even zijn gehoorapparaat uitgezet.

The Long Range Acoustic Device (LRAD), de LRAD 450XL van de firma Surcom die nu aan de beurt is, gooit er met maximaal 146 dB nog een fors schepje bovenop. Er wordt een harde repeterende pieptoon op ons geprojecteerd die naarmate de SD Salvor nadert, steeds minder grappig wordt. Stoere reders houden de handen voor de oren. Als geluid en laser gecombineerd worden, is de kans groot dat piraten een boot verder varen. 

Waterkanonnen

Als laatste wordt de kracht van water getoond. Aan boord van de SD Salvor worden twee FiFi’s (fire fighters) in werking gesteld. Met meer dan 100 liter per seconde zijn deze FiFi’s sterk genoeg om een boom te vellen. Je kunt je dus voorstellen wat er gebeurt met een piratenbootje dat geraakt wordt door een of twee van de stralen. De SD Salvor kan de waterkanonnen ook gebruiken als waterjets. Na verluidt geven de jets voldoende kracht om de Salvor met twee tot drie knopen vooruit te stuwen. De kracht waarmee de stralen het wateroppervlak raken is dan ook formidabel. Wie zijn hand in de straal houdt, is hem kwijt, wordt gewaarschuwd. Na de laatste demonstratie varen we weer terug naar de thuishaven van de sleper, Maassluis. Met net iets minder dan 160 toeren per minuut, stomen we in bijna anderhalf uur terug.

Naast de demonstraties op zee, worden er aan boord van de Elbe ook beschermingsmiddelen getoond. Zo staat er in de eetzaal van de Elbe een model van de zogenoemde P-Trap opgesteld. Het apparaat is even eenvoudig als doeltreffend. Lodewijk Westerbeek van Eerten, een van de oprichters van de Maritime Security Alliance, is de uitvinder van de P-Trap dat staat voor Pirate Trap. Aan een soort korboom zijn op vaste afstanden nylon lijnen van 6 millimeter dikte bevestigd. Westerbeek van Eerten: “De bomen worden aan weerszijden van de boeg van het schip te water gelaten waardoor aan stuurboord en bakboord lijnen langs de volledige lengte van het schip liggen. Iedere piraat die nadert, vaart vroeg of laat in een lijn, de lijn komt in de schroef en het spel is uit.” Een simpele en doeltreffende oplossing. “De belangstelling van de reders is dan ook groot, maar de bereidheid tot investeren is zeer klein, ondanks het feit dat we het systeem met de marine hebben getest en het zeer effectief bleek.” Dockwise heeft inmiddels wel acht P-Traps in gebruik. 

Scherpe punten

De SeaBoc, Security Anti Boarding Cover, is ontsproten aan het brein van Tjalling Vellema uit Oudkarspel. Aan boord van de Elbe toont hij zijn vinding. “De SeaBoc wordt over de reling gehangen en eraan bevestigd”, zegt hij. “Ontstaat er een dreigende situatie dan kun je de SeaBoc in zeven seconden uitvouwen tot een driehoek. Aan de onderzijde zitten scherpe punten waardoor piraten niet aan boord kunnen klimmen. De sleufgaten zijn aangebracht om de aluminium platen te verstevigen en daarnaast zorgen de gaten ervoor dat de wind er geen vat op kan krijgen.” Piraten die denken de SeaBoc uit te schakelen door een werpanker te gebruiken, komen bedrogen uit want de bovenzijde van de SeaBoc bestaat uit een verende plaat waarachter het anker niet blijft haken. “Testen laten zien dat zelfs geoefende bergbeklimmers het niet lukt aan boord te komen”, zegt Vellema.

In de presentatieruimte van de Elbe laten Gérald Lefebvre en Willem Verheijen van het Israëlische bedrijf Plasan zien hoe je je kunt beschermen tegen granaten die door piraten worden afgeschoten met een raketwerper. Die granaten worden Rocket Propelled Grenades (RPG) genoemd en doorboren elk metaal, hoe dik ook. Verheijen: “De kop bevat een piëzo-ontsteker die door middel van een stroompje de lading doet ontsteken, achter in de granaat. Door de hitte smelt de lading koper waardoor het vloeibare koper zich door elke dikte metaal vreet. Wij zorgen ervoor dat het elektrische signaal de ontsteking niet kan bereiken door in de RPG kortsluiting te veroorzaken.” Allereerst heeft Plasan de Anti RPG foam, waarin metaaldeeltjes zitten die het circuit kortsluiten als de RPG zich door het foam boort. Omdat je niet door het foam kan kijken, is er ook FlexFence, een metalen rek waarop de RPG vastloopt, terwijl de tanden op het rek voor de kortsluiting zorgen. De fence wordt bijvoorbeeld gebruikt om de brug te beschermen tegen aanvallen of bij het creëren van een zogenoemde ‘citadel’ waarin de bemanning zo veilig mogelijk is tegen aanvallen. Het succespercentage van beide middelen ligt rond de 80 procent.

Maurits Westerbeek van Eerten, zoon van P-trap uitvinder Lodewijk Westerbeek van Eerten, laat aan dek ook de verschillende typen scheermesprikkeldraad zien die overal geïnstalleerd kunnen worden om piraten te beletten aan boord te klimmen of verder aan boord te komen. Een van de systemen bestaat uit een tweedelige trommel waarin 10 meter prikkeldraad opgespoeld ligt en indien nodig snel kan worden afgerold en weer opgerold. Zo is er ook een mat waarin vlijmscherp scheermesprikkeldraad is verwerkt die snel overboord gehangen kan worden en waar met grote letters ‘Danger’ op staat. Niet onterecht als je de vlijmscherpe tanden ziet. We zijn weer terug in Maassluis, de thuishaven van de Elbe. Behendig manoeuvreert de kapitein het schip op zijn ligplaats. De motoren komen zuchtend tot zwijgen. Alleen het brommen van de gensets blijft over.

Partners Maritiem Nederland