‘De elektromotor is niet meer weg te denken’ | Maritiem Nederland
Techniek&Innovatie
De Nadorius was het eerste binnenvaartschip dat een hybride refit onderging.

Koedood Dieselservice: van vader en zoon-principe tot hybride


‘De elektromotor is niet meer weg te denken’

Erik van Huizen | dinsdag 25 oktober 2016
Toeleveranciers, Binnenvaart

Bij Koedood Dieselservice is er altijd bedrijvigheid voor de kade, van nieuwbouw tot hermotorisering en het reviseren van motoren. Een servicebeurt kan op locatie of gewoon voor de deur. Voor de binnenvaart is Koedood distributeur van Mitsubishi scheepsmotoren in de Benelux en dealer van Wärtsilä motoren. Voor het leveren van hybride voortstuwing is Koedood dealer van Hybrid Ship Propulsion (HSP). 

Koedood is al zo’n vijf jaar bezig met hybride varen. De basis hiervoor lag bij de hermotorisering van het koppelverband ‘El Nino’. “We wilden dat dieselmotoren efficiënter konden worden ingezet”, vertelt salesmanager Gertjan de Gelder. “Vaak staat op een binnenvaartschip veel vermogen, maar evenzo vaak wordt daar maar weinig gebruik van gemaakt. Zo stonden in de El Nino twee grote dieselmotoren die op de kanalen maar weinig werden gebruikt. We ontwikkelden daarom het vader en zoon principe: een kleine en grote motor op één keerkoppeling.” 

Holle as

Naar aanleiding van de resultaten met de El Nino ging De Gelder op zoek naar een manier om de keerkoppeling te omzeilen. “Op laag vermogen varen is die keerkoppeling niet optimaal. We kwamen daardoor uit op de holle as elektromotor. Hierbij wordt de schroefas direct aangedreven door de elektromotor. In 2013 was het ms ‘Goblin’ het eerste binnenvaartschip waar we dit samen met Oechies en met de eigenaar van het schip hebben uitgevoerd. De eigenaar wist precies wat hij wilde en was supertevreden met het eindresultaat.”

Na het installeren van de hybride voortstuwing op de Goblin werd Oechies dealer van de Baumüller elektromotoren. Zo ontstond Hybrid Ship Propulsion (HSP). Koedood en HSP plaatsten als eerste samen een hybride voortstuwing op het mts ‘Martinique’. Op de scheepswerf leidde Henri Kruisinga het project. Uiteindelijk werd Kruisinga twee jaar geleden als commercieel directeur aangetrokken bij HSP. Samen met Koedood plaatste hij vele hybride installaties op binnenvaartschepen.

Inmiddels leverde HSP al de hybride installaties voor achttien schepen, Koedood plaatste op veertien binnenvaartschepen een hybride voortstuwing. “Een van de leukste was de Martinique”, vertelt De Gelder. “De klant gaf ons hierbij de vrije hand. Het schip vaart nu al drie jaar zonder problemen.”

Vaarprofiel

De nieuwe manier van voortstuwing zorgt voor een lager brandstofverbruik en lagere onderhoudskosten. Het terugverdienmodel is echter ook sterk afhankelijk van het vaarprofiel. Kruisinga gaat uit van een gemiddeld 10 à 15 procent lager brandstofverbruik. Volgens hem is elk schip geschikt voor hybride of elektrische voortstuwing, de keuze voor hybride of voor compleet elektrisch is afhankelijk van de keuze van de klant. Welke elektromotor wordt geplaatst, is onder meer afhankelijk van het vaarprofiel van het schip. “Hiervoor gebruiken we altijd permanent magneetmotoren. Met deze high torque-motoren heeft de schipper direct de volledige torque. Er is geen verlies, andere type motoren zakken vaak een beetje in. Maar net zo belangrijk als de elektromotor is de software die alles aanstuurt.”

‘Elk schip is geschikt voor hybride of elektrische voortstuwing, de keuze voor hybride of voor compleet elektrisch is afhankelijk van de klant’

Het ms ‘Nadorias’ is het schip waar De Gelder en Kruisinga allebei trots op zijn. Dit was het eerste binnenvaartschip waarbij een hybride refit plaatsvond. De Nadorias vaart nu alweer twee jaar rond op een elektromotor en twee generatorsets. De ‘oude’ hoofdmotor bleef in het schip staan. Na het succes van de Nadorias deden 1,5 jaar later het ms ‘Prisa’ en ms ‘Borelli’ hetzelfde. Beide schepen varen nu 90 tot 95 procent van de tijd alleen op de elektromotor.

Na de ervaringen van Koedood en HSP in de binnenvaart, gaan de twee bedrijven nu ook de vleugels uitslaan in andere sectoren in de scheepvaart. En dat varieert van groot tot klein: van een tenderbootje om passagiers van een megajacht aan de wal te krijgen en een nieuwe veerpont over het Amsterdamse IJ, tot het motoriseren van een zeegaande hopperzuiger. En hoewel de opdracht nog niet is gegund, is HSP ook in de running voor het leveren van een hybride installatie voor een megajacht. 

Veel orders

HSP heeft voor de korte termijn nog een goedgevulde orderportefeuille met opdrachten. Zo mag het bedrijf voor de ‘Invotis IX’ van Bek & Verburg HSP de elektrische voortstuwing leveren en bij rondvaartrederij Spido kreeg het Rotterdamse bedrijf de opdracht voor het leveren van asgeneratoren. Voor het Havenbedrijf Rotterdam levert Kruisinga de elektrische voortstuwing voor het nieuw te bouwen patrouillevaartuig RPA 8, op twee havenboten wordt een hybride refit uitgevoerd. Kruisinga meldt verder dat zijn bedrijf voor een nieuw te bouwen binnenvaart kraanschip de elektrische voortstuwing gaat leveren. Samen met Koedood gaat HSP volgend jaar nog een hybride tanker realiseren en een tweede IJveer met elektrische voortstuwing.

Koedood Dieselservices ontwikkelde op zijn beurt voor Nedcargo een innovatief systeem voor het nieuwe elektrisch aangedreven containerbinnenvaartschip de ‘Gouwenaar 2’. Het schip krijgt hiervoor drie generatoren van Mitsubishi, één van 603 kW en twee van 192 kW. Deze zijn enkel of samen in staat om de elektrische voortstuwing van stroom te voorzien. Koedood ontwikkelde het nieuwe type schip met hoog rendement elektromotor in samenwerking met HSP. “Met deze motoren en uitlaatnabehandeling zetten we een gigantische stap vooruit in de richting naar 100 procent schone uitlaatgassen”, zegt De Gelder. “Samen met de intelligente software die de regeling tussen de generator, elektromotor en schroef regelt, realiseren we een NOx-reductie van maar liefst 97 procent. Bovendien voldoet het schip met onze motoren zelfs ruim aan de Europese emissiestandaard van Euro V voor vrachtwagens.”

De Gouwenaar 2 wordt in juli 2017 opgeleverd. Het schip gaat dan voor Heineken bier vervoeren van de brouwerij in Zoeterwoude naar de zeehavens.

Partners Maritiem Nederland