Visserij ziet donkere wolken na nieuw economisch topjaar | Maritiem Nederland
Nieuws
Nederlandse trawlers zijn voor 60 procent afhankelijk van door de Britten opgeëiste visgebieden (foto: Damen)

Visserij ziet donkere wolken na nieuw economisch topjaar

redactie | maandag 23 april 2018
Visserij

Voor de visserij was 2017 in economisch opzicht een bijzonder goed jaar. Met het verbod op pulsvisserij, de Brexit, het verlies van goede visgronden door de bouw van grote windparken op zee en de komende aanlandplicht zien de komende jaren er veel minder rooskleurig uit.

In het jaarlijkse overzicht Visserij in Cijfers van Wageningen Economic Research staat het goede nieuws voorop. Het nettoresultaat van de kottervisserij is ten opzichte van het vorige topjaar 2016 iets gedaald: van 81 miljoen naar 73 miljoen euro. Dit komt door lagere vangsten in de kottersector in 2017. Na jarenlange verliezen of marginale winsten in de periode vanaf 2000 tot aan 2014 zijn in de periode daarna de nettoresultaten beduidend gestegen. Dit komt door een combinatie van lagere brandstofkosten, hogere visprijzen en de toepassing van de pulsvisserij. Voor sommige vissers kon het tij, na de jarenlange lage of negatieve resultaten, niet meer keren. Verschillende schepen zijn opgekocht door grotere (familie)bedrijven. Daarnaast is de vloot voor het eerst sinds 2010 in aantal toegenomen; er zijn zes extra schepen toegevoegd. 

Kottervissers

Het opnieuw hoge nettoresultaat van de kottervisserij is toe te wijzen aan een combinatie van hoge visprijzen en relatief lage brandstofprijzen. De gemiddelde gasolieprijs bedroeg in 2017 39 eurocent per liter en was daarmee 5 eurocent hoger dan in 2016. Ter vergelijking: in 2012 was de gasolieprijs 66 eurocent.

De gemiddelde aanvoerprijzen van de schol en garnalen stegen in 2017 opnieuw. Met name de aanvoerprijs van garnalen lag met 7,45 euro per kilo op een zeer hoog niveau. De aanvoerprijs van schol steeg van 1,68 euro per kilo naar 1,90 euro per kilo. De gemiddelde aanvoerprijs van tong daarentegen daalde van 11,07 euro per kilo naar 10,81 euro per kilo. In totaal werd in 2017 minder vis aangevoerd, maar steeg de waarde ervan. Het grootste deel van de platvisvissers maakte gebruik van de pulstechniek.

In de kottervisserij waren in 2017 286 kotters actief, waarvan zo’n 80 schepen in 2017 gebruik maakten van de pulstechniek. De kottervloot is in 2017 met zes schepen uitgebreid, en lijkt in 2018 nog verder te groeien. Sinds 2008 stijgt binnen de kottervisserij het aantal bedrijven dat meer dan een schip heeft.

Mosselkwekers

Voor veel mosselkwekers was 2016 met een nettoresultaat van 4 miljoen euro een moeilijk jaar. Mede vanwege de zogenoemde TTX-crisis waren de inkomsten in dat jaar het laagst sinds 2011. Dankzij een stijging van de prijs van de consumptiemosselen van 0,83 euro/kg in 2016 naar 1,09 euro/kg in 2017, trad een (lichte) verbetering op. Hier tegenover stond een lagere productie, met name door de stormen in het najaar van 2017. De inkomsten zijn daarbij gestegen naar ongeveer 50 miljoen euro (6% meer dan 2016). Naar verwachting zal het nettoresultaat in 2017 op 5 miljoen euro uitkomen.

Grote uitdagingen

De Nederlandse visserij staat voor een aantal uitdagingen, zoals de mogelijke afschaffing van de pulsvisserij, de Brexit, windparken op zee en de aanlandplicht. Deze ontwikkelingen hebben grote invloed op de bedrijfsvoering en winstgevendheid van de ondernemingen.

Zo is het nog niet duidelijk of de trawler- en kottervloot in Britse wateren mag blijven vissen, of onder welke voorwaarden en tegen welke prijs dat eventueel zou mogen. Als de sector uit de Britse wateren geweerd zou worden door een brexit, betekent dat dat het resterende deel van de Noordzee intensiever wordt gebruikt.

De Noordzee moet door de sector in toenemende mate met andere gebruikers worden gedeeld. Als er nieuwe windparken op zee worden gerealiseerd, houdt dat voor de visserij een verlies in van (goede) visgronden. Mocht definitief worden besloten de pulsvisserij niet toe te staan, dan komt de platvissector meteen veel kwetsbaarder te staan ten opzichte van de fluctuerende gasolie- en visprijzen.

De pulsvisserij is daarnaast een visserijmethode met relatief weinig bijvangst; een belangrijk voordeel wanneer in 2019 de aanlandplicht volledig ingevoerd zou worden. De aanlandplicht zal de kottersector bij volledige invoering naar verwachting 20 tot 30 miljoen euro per jaar gaan kosten. 

Toekomstscenario's

Tijdens de bijeenkomst 'Visserij in Cijfers 2018' in Den Haag werden verschillende scenario’s en oplossingen besproken voor de ontwikkelingen in de visserijsector. De kennis en expertise van de verschillende onderdelen - sociaal, technisch en economisch - binnen Wageningen University & Research dragen hier aan bij. De ervaringen uit het verleden leren dat de sector grote uitdagingen altijd het hoofd heeft weten te bieden. Luctor et emergo is niet alleen de lijfspreuk van de Zeeuwen, maar is ook veel vissers uit het hart gegrepen.

Partners Maritiem Nederland