Onderzoek TU Delft en TNO over autonoom varen | Maritiem Nederland
Nieuws

Onderzoek TU Delft en TNO over autonoom varen

Bart Stam | woensdag 2 december 2015
Maritieme Cluster

Onbemande en autonome schepen lijken nu nog sciene fiction maar volgens drie Nederlandse experts gaan de ontwikkelingen razendsnel. “Over vijf tot zeven jaar verwacht ik de eerste demonstratieprojecten”, aldus ir. Klaas Visser (TU Delft). Samen met dr. Rudy Negenborn (TU Delft) en Dan Veen (TNO Maritiem en Offshore) schetst hij de mogelijkheden.

Krijgen we in de toekomst container- en vrachtschepen, coasters, bagger- en binnenvaartschepen die zonder bemanning hun koers en snelheid bepalen, afmeren in havens, communiceren met andere schepen en zelfs storingen aan boord oplossen? Volgens Klaas Visser, Rudy Negenborn en Dan Veen is dat een kwestie van tijd. “Veel van de technische systemen zijn er al”, zegt Visser, universitair docent marine engineering aan de faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materialen van de TU Delft. “Het gaat er nu om goede protocollen en control algoritmen te ontwikkelen om deze systemen te integreren. Om belangrijke partijen als rederijen, havenautoriteiten en de overheid te laten zien dat autonome schepen haalbaar en veilig zijn, hebben we daarnaast grote demonstratieprojecten nodig. Die kunnen er zijn tussen vijf en zeven jaar, mits de industrie en onderzoeksinstituten intensief gaan samenwerken.”

Voortrekkersrol Nederland

Het drietal is het erover eens dat Nederland, met zijn hoogwaardige maritieme onderzoeksinstituten en industrieën, een voortrekkersrol kan spelen op het gebied van onbemand en autonoom varen. Visser: “TNO en de TU Delft zijn bezig met baanbrekend onderzoek. Uit gesprekken blijkt dat scheepswerven, rederijen maar ook KVNR en Stichting Nederland Maritiem Land belangstelling hebben.”

Voor de buitenstaander lijken termen als varen op afstand, onbemand en autonoom varen hetzelfde. Universitair hoofddocent Rudy Negenborn geeft aan dat er wel degelijk verschillen zijn. “Bij varen op afstand en onbemand varen geschiedt de besturing nog door mensen vanaf de wal. Maar bij autonoom varen neemt het computersysteem van het schip zelfstandige beslissingen, zoals het tijdstip van aankomst en de ligplaats in de haven, koers en snelheid, brandstofverbruik, onderhoud en het configureren van systemen aan boord. Er is hooguit een supervisor aan de wal.”

Dan Veen, senior business developer bij TNO, geeft aan dat ook coöperatief varen in dit overzicht thuishoort, als tussenstap tussen onbemand en autonoom varen. Veen: “Coöperatief varen betekent dat schepen met elkaar kunnen communiceren en op elkaar reageren. Ze moeten van elkaar weten wat ze van plan zijn, bijvoorbeeld welke koers ze gaan varen en met welke snelheid. We moeten hiervoor goede communicatieprotocollen ontwikkelen, net zoals de auto-industrie heeft gedaan.”

Grote veiligheid

Visser: “Autonoom varen is het meest complex, waarbij we allerlei vragen moeten beantwoorden op het gebied van navigatie, veiligheid, verantwoordelijkheden en natuurlijk de economische voordelen. Deze schepen moeten zeer betrouwbaar zijn aangezien de maatschappij hoge eisen zal stellen aan veiligheid. Voor reders moet het duidelijk zijn dat autonoom varen hen geld oplevert doordat er geen bemanning meer aan boord is en hun schepen dus meer lading kunnen meenemen.” Veen: “Het computersysteem moet zelfstandig storingen aan boord oplossen, zoals het uitschakelen van een defect onderdeel en het inschakelen van de back-up systemen.”

Visser verwacht dat vrachtschepen in vaste lijndienst de meeste aandacht gaan krijgen voor autonoom varen. Ook ziet hij goede mogelijkheden voor marineschepen (mijnenbestrijding), sleephopperzuigers en coasters. Op langere termijn liggen er kansen voor visserij- en offshoreschepen.

Doorontwikkeling

Visser en Veen zien de komende jaren een gestage doorontwikkeling van de huidige systemen. “Er varen inmiddels al coasters van Wagenborg, Flinter en JR Shipping met een onbemande machinekamer. Dat kan omdat de motoren en overige systemen steeds beter zijn geworden.”

Negenborn vult aan: “Onze faculteit onderzoekt welke complexe taken schepen autonoom kunnen uitvoeren, zoals navigatie en routebepaling. Zo hebben we voor Havenbedrijf Rotterdam onderzocht of een stelsel van onbemande, intelligente vaartuigen efficiënt containers van de ene naar de andere containerterminal kunnen verplaatsen. Wij denken dat dat in sommige gevallen via het water veel efficiënter kan dan over land.”

“Onbemande en autonome schepen zullen een enorme invloed hebben op het scheepsontwerp”, zegt Visser. “Als de bemanning wegvalt, dan zijn natuurlijk ook hutten, de kombuis, airconditioning en ventilatie, douches, toiletten en zelfs een brug niet meer nodig. Dat betekent enerzijds dat een schip meer lading kan meenemen maar ook dat het scheepsontwerp verandert. Dat is een enorm interessante uitdaging voor onze studenten maritieme techniek!”

Partners Maritiem Nederland