'Offshore wind is succesnummer North Sea Port' | Maritiem Nederland
Achtergrond
Maarten den Dekker in de Sloehaven bij het nieuwe Scaldia zonnepark. Foto: Angela Verdam, Scherp! Fotografie

Maarten den Dekker, projectleider Duurzame Transitie


'Offshore wind is succesnummer North Sea Port'

Bart Stam | woensdag 21 november 2018
Havens, MET Event

North Sea Port is sinds december 2017 de naam voor de havens van Vlissingen, Borsele, Terneuzen en Gent. Aan weerszijden van de landsgrens werkt het havenbedrijf aan de verduurzaming van logistiek, energie en industrie. “Dit is een gevarieerde havenregio met veel mogelijkheden”, zegt Maarten den Dekker, projectleider Duurzame Transitie. Hij spreekt op het MET Event op 14 maart 2019 in Rotterdam. Deel 2 van een serie artikelen over energietransitie in de Nederlandse zeehavens.

Maarten den Dekker (27) lijkt de baan van Projectleider Duurzame Transitie bij North Sea Port op het lijf geschreven. Opgegroeid in Zeeland heeft hij zich, na zijn studie bedrijfseconomie, bij het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) intensief beziggehouden met de chemische industrie en de energiesector. In juli 2017 maakte hij de overstap naar North Sea Port.

>>> Ontmoet Maarten den Dekker op het Maritime Energy Transition Event op 14 maart in Rotterdam. Vergroot uw netwerk, wissel kennis uit en creëer leads voor duurzame business.

“In deze regio hebben wij veel verschillende industrieën,” zegt Den Dekker. “Denk aan chemiebedrijf Dow Benelux, kunstmestproducent Yara, Zeeland Refinery, staalbedrijf ArcelorMittal, de energiecentrales van Engie, Volvo Car Gent en papierfabriek Stora Enso. Bedrijven die hoogstaande producten maken maar wel veel energie en grondstoffen gebruiken. Door goede samenwerking kan er veel worden bespaard.”

Een mooi voorbeeld is de uitwisseling van 4500 ton waterstof per jaar tussen Dow Benelux in Terneuzen en Yara in Sluiskil via een bestaande aardgasleiding. De waterstof uit de kraakinstallaties gebruikt Dow als brandstof. Ondertussen gaat een deel van de waterstof als grondstof naar Yara, met een forse CO2-besparing tot gevolg. Op zijn beurt levert de kunstmestproducent weer restwarmte en kooldioxide aan een naburig glastuinbouwcomplex. Ook in Gent is een soortgelijk uitwisselingsproject. Papierfabriek Stora Enso levert heet water aan Volvo Car Gent voor de verwarming van een aantal gebouwen. Hierdoor kon de autoproducent drie van de vijf gasturbines uitschakelen, goed voor een fikse aardgasbesparing. Na gebruik gaat het water retour naar Stora Enso dat het opnieuw gebruikt.

Dergelijke uitwisselingen van energie, grond- en afvalstoffen zijn volgens Den Dekker op grote schaal mogelijk op de 9100 hectare van het havengebied. “De industrieën zijn veelal geen directe concurrenten van elkaar. Het onderlinge vertrouwen is groot, waardoor er veel gegevens worden gedeeld. Samenwerken wordt hierdoor veel gemakkelijker.” Een goed voorbeeld is haalbaarheidsonderzoek CUST ofwel ‘Clean Underground Sustainable Transport’. North Sea Port is een van de initiatiefnemers. Medio 2019 moet duidelijk zijn hoeveel waterstof, CO2, warmte en andere productstromen de grote industrieën kunnen uitwisselen door de bouw van nieuwe en herbestemming van bestaande buisleidingen. Zowel binnen North Sea Port als via koppelingen met andere industriële clusters.

‘Doordat bedrijven in de havenregio elkaar vertrouwen, is samenwerken een stuk makkelijker’

Smart Delta Resources

Maar er gebeurt meer. In 2012 hebben elf grote industrieën uit Zuidwest-Nederland en Oost-Vlaanderen Smart Delta Resources opgericht. Naast bovengenoemde bedrijven maken ook Cargill (voeding) en Sabic (petrochemie) hier deel van uit. Den Dekker: “Het oorspronkelijk doel was de concurrentiepositie van deze bedrijven veilig te stellen met het oog op dalende energie- en grondstofprijzen elders in de wereld. Maar inmiddels heeft Smart Delta Resources zijn horizon verbreed, met name door het Klimaatakkoord van Parijs.”

De ambitie van het samenwerkingsverband is om in 2050 negentig procent CO2 te besparen ten opzichte van 1990. Den Dekker: “Daarvoor zijn de komende decennia miljardeninvesteringen nodig in de elektrificatie van industriële processen, productie en transport van waterstof, hergebruik van plasticstromen alsmede opslag en hergebruik van CO2. Kortom, vergaande aanpassingen van bestaande processen.”

Een groot, ambitieus project is Steel2Chemicals. Uit de rookgassen van de staalproductie, een mengsel van CO (koolmonoxide) en CO2, willen ArcelorMittal en Dow Chemicals synthetische nafta produceren. In 2019 start bij ArcelorMittal de bouw van een kleine proeffabriek.

Duurzame energie

Het havengebied van North Sea Port biedt volgens Den Dekker volop mogelijkheden voor duurzame energie. Den Dekker: “Offshore windenergie is een succesnummer in ons havengebied. Door de open verbinding met de Noordzee, een goede diepgang en de gunstige geografische ligging heeft de Sloehaven in Vlissingen zich ontwikkeld tot een van de grootste Europese hubs voor windturbines op de Noordzee. Wij zijn inmiddels betrokken bij de bouw en het onderhoud van maar liefst vijftig windparken.”

‘De Sloehaven in Vlissingen is een van de grootste Europese hubs voor windturbines op de Noordzee’

De stormachtige ontwikkeling van offshore windenergie is een onderwerpen die de jonge bedrijfseconoom wil bespreken op het MET Event. “Daarnaast wil ik het hebben over de zonneparken Scaldia, aan de rand van de Sloehaven, en De Zonneberg op een voormalige stortplaats in Gent. Met 54,5 MWp respectievelijk 16,5 MWp zijn dit de grootste zonneparken van de Benelux.”

Den Dekker noemt ook een nieuwe biomassacentrale in Gent. Na goedkeuring door de Vlaamse deelregering moet deze centrale energie gaan leveren aan bedrijven in het Skaldenpark in Gent en warmte aan huishoudens. De bouwstart staat gepland in het voorjaar van 2019.

Voorts bouwt Aben Green Energy in Terneuzen een biogasinstallatie die eind 2018 in bedrijf moet gaan. Deze centrale produceert biogas (methaan) uit onder meer agrarische reststromen. Dit biogas is na zuivering geschikt voor het aardgasnet.

Vier thema’s

Het energie- en klimaatbeleid van North Sea Port telt vier hoofdthema’s. Den Dekker: “Naast duurzame energie zijn dat duurzame industrie, duurzaam transport en duurzame samenwerking.” Onder duurzaam transport vallen de tientallen walstroomkasten voor binnenvaartschepen in Terneuzen en Gent. “We hopen in de toekomst ook zeeschepen te kunnen faciliteren.” Ook het bunkeren van vloeibaar aardgas (LNG) valt onder duurzaam transport. Zo pompten op 16 oktober in Gent vrachtwagens van Titan LNG zo’n 150 ton aan boord van de tanker Future West.

Net als andere zeehavens wil North Sea Port zoveel mogelijk lading vervoeren via binnenvaartschepen en goederentreinen. Den Dekker: “Echter, een deel zal altijd geschieden via vrachtwagens. Voor deze trucks verkennen we de haalbaarheid van een nieuwe duurzame, centrale verzamelplaats. Ook willen we hier laadpalen en tankstations inrichten voor vrachtwagens op LNG, biobrandstoffen, elektriciteit en waterstof.”

Alle partijen nodig

Den Dekker erkent dat het een hele klus zal worden de beoogde klimaatdoelstellingen te halen. “Qua op- en overslag staan we met zo’n zeventig miljoen ton per jaar stevig in de top tien van Europese zeehavens. Met onze toegevoegde waarde van circa veertien miljard euro staan we zelfs op plaats drie. Dat komt doordat hier veel productbewerkingen plaatsvinden. Dit gaat helaas nu nog gepaard met een CO2-uitstoot van ruim twintig miljoen ton.”

“Voor een duurzame samenwerking hebben we alle partijen nodig. Zo moeten we als havenbedrijf, samen met bedrijven, overheden en kennisinstellingen, goed nadenken over de toekomstige infrastructuur. Hierbij is samenwerking met industriële clusters in omliggende havens van groot belang. Tot slot zullen we onze omgeving en onderwijsinstellingen hard nodig hebben voor enthousiaste en technische drivers van de energietransitie!”

Partners Maritiem Nederland